Vanaf negen jaar
JEUGDBOEKEN NR. 8, OKTOBER 2025
Jan Paul Schutten en Koen Aelterman (ill.): Complot. De spannendste samenzweringstheorieën (en zijn ze waar?)
door Elke Brand
11+
- De aarde is plat. De maanlanding is verzonnen. De
aanslagen van 11 september zijn veroorzaakt door de Amerikaanse regering. Covid
19 is ontwikkeld om angst te zaaien en controle uit te oefenen. Wordt u als
lezer al nerveus? Ik wel.
Bovenstaande beweringen komen uit Complot van Opperreptiel Zlixzel 4, Jan Paul Schutten. Een geweldig interessant boek, dat enige moeite kan kosten om doorheen te komen. Een boek kan blijkbaar
tegelijkertijd goed, spannend én vervelend of confronterend zijn. Na het lezen
van het eerste hoofdstuk (De aarde is rond plat), bleek mijn humeur
aanzienlijk verslechterd. Het boek werd daarom een paar dagen opgeborgen om er eerst weer van overtuigd te raken dat de wereld en de mensheid nog niet
verloren zijn.
Schutten heeft voor zijn boek de
bekendste en enkele minder bekende complottheorieën tot op de bodem uitgezocht
en van alle kanten belicht. Dit doet hij zo goed, dat de lezer bij vlagen flink
in de war gebracht kan worden. Hoewel de meeste theorieën met steengoede argumenten worden verworpen, kunnen ze toch ook twijfel
zaaien. Een belangrijk boek dus, maar een mogelijk risico voor de minder
grondige of argwanende lezer.
Het boek bestaat uit acht
uitgebreide theorieën die uitgewerkt zijn in dossiers. Het complot wordt in
eerste instantie steeds op de zelfde wijze behandeld: Wat is de bewering? Wie
beweert het? Waarom zouden we voor de gek gehouden worden? Wat is het bewijs?
Wat is het tegenbewijs? Vervolgens wordt de theorie stapsgewijs uitgelegd en
ontkracht óf bevestigd. Tussen de dossiers door zijn 8 korte complotten te
vinden. Bijvoorbeeld over chemtrails die de bevolking onder controle houden,
over vaccins die autisme veroorzaken en over Egyptische piramides die gebouwd
zijn door aliens (allemaal niet waar!).
Na ieder groot dossier geeft Schutten meer algemene informatie over het ontstaan van complotten en de wijze waarop mensen
redeneren. Welke denkfouten kunnen we allemaal maken? Hoe ontstaat een theorie? Kunnen we wetenschappers altijd geloven? Hoe schuilt er
in iedereen een complotdenker? Hoe (on)betrouwbaar is de media? Stuk voor stuk
belangrijke aanvullingen in de ingewikkelde zoektocht naar de waarheid.
Ieder complot wordt door een hoog of laag percentage van de wereldbevolking
geloofd en het kan bijna iedereen overkomen
om in nepnieuws of een complot meegezogen te worden. Anders dan wat vaak
geroepen wordt: ‘wat moet je dom
zijn om dit te geloven’ blijkt dat het
regelmatig intelligente mensen zijn die zich achter een dergelijke theorie
scharen. Soms worden verhalen gewoonweg zo vaak of vol overtuiging gedeeld, dat
er steeds meer mensen in geloven. En soms is het comfortabeler om in een leugen
te geloven dan om zelf op zoek te gaan naar de waarheid. Wie of wat valt er
eigenlijk nog te vertrouwen als de wereld steeds meer bestaat uit desinformatie
en artificial intelligence?
Spannend! En leespoging twee was het meer dan waard. Als je eenmaal in het
boek zit, wil je zo snel mogelijk alles lezen. Je voelt je als een detective
die het uitzoekwerk niet zelf heeft hoeven doen. Jan Paul Schutten heeft dat
allemaal al voor je gedaan. Daarnaast is het ook nog mooi vormgegeven met een
aantrekkelijk omslag en fijne illustraties van Koen Aelterman.
Zou Complot complotdenkers kunnen overtuigen?
Jan Paul Schutten, Koen Aelterman (ill.): Complot. De spannendste
samenzweringstheorieën (en zijn ze waar?) Blauw Gras, Amsterdam 2025, 144 p.
ISBN 9789493374171. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan