Nederlands proza

BOEKEN NR. 10, DECEMBER 2025

Luk Van Haute: Trein naar Kamakura

door Jo Vanderwegen

Iedereen die een beetje belangstelling heeft voor de Japanse literatuur, is waarschijnlijk bewust of onbewust al in contact gekomen met het werk van Luk Van Haute. Reeds meer dan twintig jaar vertaalt hij werk van Japanse schrijvers naar het Nederlands voor zowat alle bekende uitgeverijen. Maar nu horen we eindelijk Luk Van Haute zélf aan het woord in Trein naar Kamakura. Zijn eigen worp is een opmerkelijke versmelting geworden van allerlei genres – reisverslag, memoires, interviews – waarin hij het Japanse literaire landschap schetst voor de lezer. En die spontane mengeling werkt. Van Haute ontpopt zich dan ook tot een begenadigd verteller die moeiteloos omschakelt van een sleutelmoment in de Japanse literatuurgeschiedenis naar een persoonlijke anekdote. Daarvoor heeft hij genoeg meer dan genoeg bagage, want buiten zijn vertaalwerk is Van Haute ook verbonden aan de Universiteit van Gent én tolkt hij regelmatig op culturele evenementen. Al die bezigheden hebben enorm bijgedragen aan de rijkdom van het eindresultaat: doorheen de jaren heeft Van Haute een uitgebreid persoonlijk netwerk kunnen opbouwen. Hierdoor kent hij inmiddels vele schrijvers wiens werk hij vertaalde, wat hem de mogelijkheid gaf de auteurs te benaderen en te spreken voor dit boek. Het is net die persoonlijke toets die Trein naar Kamakura een stuk aantrekkelijker maakt dan een droge, academische introductie in de wereld van Japanse letterkunde.
 
In de inleiding verklaart de auteur wat een vertaler precies doet en welke afwegingen hij daarbij moet maken. Door de talrijke opgenomen voorbeelden krijgen de aangehaalde problemen bij het vertalen meteen een concreet karakter. Het eerste hoofdstuk, dat handelt over Natsume Soseki, luidt het échte begin van het boek in. Meteen valt de vlotte toon op. Van Haute vertelt over Natsume Soseki en kruidt de tekst met persoonlijke bedenkingen over Japan. Hoewel hij het bijzonder toegankelijk houdt, helpt enige affiniteit met (klassieke) Japanse werken. Van Hautes tekst is zo levendig dat de lezer geïnspireerd wordt om de plekken te bezoeken die de schrijver aandeed om zijn boek samen te stellen. Op bepaalde momenten kan Trein naar Kamakura zelfs dienstdoen als een soort van alternatieve culturele reisgids. Met het tweede hoofdstuk, over de tragische figuur van auteur Osamu Dazai, komt Trein naar Kamakura écht op kruissnelheid. Hoewel Dazai, zijn literaire meesters en de invloeden die hij op zijn beurt uitoefende, centraal staan, ziet Luk Van Haute nog voldoende ruimte om het een en ander te spekken met persoonlijke reisverhalen. Daarmee is ook het stramien duidelijk: zowat in elk hoofdstuk staat één schrijver centraal. Toch is dat eigenlijk meer een vertrekpunt of aanknopingspunt om het over diens werk te hebben, de tijdsgeest waarin het geschreven werd, of net om allerlei wetenswaardigheden en geschiedenissen op te dissen. De gesprekken met de auteurs geven daarbij meer informatie over de achtergrond van hun romans. Trein naar Kamakura gunt de lezer dus niet alleen een blik in het Japanse literaire landschap, maar geeft hem ook de boeiende achtergrond bij de boeken die Luk Van Haute de afgelopen jaren heeft vertaald (en dat zijn er nogal wat!). Een verrassende eigen toets is dat Luk Van Haute de socio-culturele verschillen tussen het Japan van de jaren ’80 en ’90 (toen hij zelf nog student was) en het hedendaagse Japan beschrijft: het land veranderde de afgelopen decennia toch opvallend, en dan niet alleen qua gebouwen of openbare infrastructuur, maar ook qua mentaliteit (b.v. dienstbaarheid, omgang met opgelegde regels) – om nog maar van de effecten van klimaatverandering te zwijgen. Die bedenkingen geven het boek een heel intiem karakter.
 
Trein naar Kamakura vormt niet alleen een interessante kennismaking met de wereld van de Japanse literatuur, maar ontpopt zich ook tot een ideale metgezel voor wie een deel van de behandelde schrijvers in huis heeft of in huis denkt te halen: het geeft extra diepgang en biedt de lezer andere invalshoeken om naar hun werk te kijken. Trein naar Kamakura is dan ook warm aanbevolen.
 
Luk Van Haute: Trein naar Kamakura, Cossee, Amsterdam 2025. 384 p. ISBN 9789464522242. Distributie Pelckmans Uitgevers

deze pagina printen of opslaan