Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, OKTOBER 2015

Joshua Ferris: Weer opstaan op een christelijk tijdstip

door Kris van Zeghbroeck

Paul O’Rourke heeft een goed draaiende tandartspraktijk op Park Avenue in het centrum van New York. Het werk slorpt hem helemaal op, maar zijn beperkte persoonlijke leven is een puinhoop. Van jongs af hecht hij zich met een haast dogmatisch religieuze overtuiging aan de families van de vrouwen met wie hij een relatie heeft, wat uiteindelijk onvermijdelijk voor een nefaste neerwaartse spiraal zorgt. Hij heeft Iers-Katholieke roots, profileert zich als atheïst, maar zou zich haast tot het judaïsme bekeren om een volwaardig onderdeel te zijn van de joodse familie waarin hij getrouwd was. In de praktijk heeft Paul echter een ongemeen talent om mensen in hun religieuze overtuiging te schofferen, al was hij de baarlijke duivel zelf. Zijn joodse ex-vrouw werkt nog op de praktijk, wat dagelijks zijn onvermogen om met mensen samen te leven in de verf zet. In feite is hij een sarcastisch stuk chagrijn dat het niet kan laten om alles buiten proporties op te blazen en op alles en iedereen in te hakken als een soort katholieke variant van Woody Allen op speed.

Maar als een mysterieuze patiënt hem als een ‘Ulm’ bestempelt, neemt zijn leven een radicale wending. Zijn identiteit wordt gehackt en zijn opinies over baseball en religie gaan viraal voor een steeds groter wordende schare volgers. Alle registers van sociale media van website tot twitter worden uit de kast gehaald om een fictieve alter ego van Paul in de wereld te sturen. Het drijft hem haast tot waanzin. Het feit dat de identiteitshacker Pauls persoonlijke leven en overtuigingen haarfijn weet weer te geven, maken dat zelfs zijn ex-vrouw hem ervan verdenkt de motor achter de identiteitsfraude te zijn. De routineuze werkzaamheden binnen de praktijk met vijf tandartsstoelen worden zwaar op de proef gesteld.

Deze komische roman bevat heel wat referenties naar en beschrijvingen van mondhygiëne en behandelingen van tanden, maar die verdwijnen haast in het niets in vergelijking met de (soms eindeloze) religieuze tirades die Weer opstaan op een christelijk tijdstip larderen. Vanuit zijn interesse voor sekten en religies creëert Joshua Ferris een nieuwe religie (het ‘Ulmisme’) dat vanuit het Oude Testament gerelateerd wordt aan de Amalekieten, vijanden van het volk van Israël die uiteindelijk uitgeroeid werden. Hiermee tracht Ferris mechanismen van (fundamentalistisch) religieus denken bloot te leggen zonder geconfronteerd te worden met de vooroordelen rond een bestaande godsdienst. Dat kadert binnen een groter geheel van feiten en fictie binnen de online informatiekluwen die ons dagelijks leven voedt en bepaalt. Bekroond met de Dylan Thomas Prize 2014.

Amsterdam : De Arbeiderspers, 2015, 343 p. Oorspr. titel :To rise again at a decent hour. ISBN 9789029589925

deze pagina printen of opslaan