Vertaald proza

Philippe Claudel: Kleine mechanieken

door Jan Baes

'Genoeg gezien. […] Genoeg gehad. […] Genoeg gekend.
De haltes van het leven. — O geruchten en gezichten!
Vertrek in een nieuwe hartstocht en een nieuw geluid!'
In het verhaal 'De ander' verlaat Eugène Frolon, gegrepen door dit gedicht uit de Illuminations van Rimbaud, huis, vrouw en kinderen om op zoek te gaan naar de auteur die op jonge leeftijd alles achterliet om in Abessinië fortuin te zoeken. Bij aankomst in Tunis wordt Frolon van alles beroofd en blijft berooid achter in Maghrebijnse zon, waar hij zich, onder meer met het opzeggen van gedichten voor caféterrassen, maar net in leven kan houden. Raimbó, zoals hij al snel wordt genoemd, doet er alles aan om verder te reizen en Harrar te bereiken, waar hij zijn held hoopt terug te vinden.
Het is een van de sprekendste portretten uit deze aparte bundel kortverhalen waarmee Philippe Claudel zijn literaire en artistieke horizon nog maar eens verbreedt. Andere zijn 'Georges Piroux', over een weduwnaar die eenzaam sterft en wiens lichaam langzaam ontbindt zonder dat iemand er iets van zal merken, en 'Tania Vläsi', een Orwelliaans sprookje over een jonge vrouw die in een dictatoriale wereld goed wordt bevonden om als een bijenkoningin voor bevolkingsaanwas te zorgen.
Er zijn grimmige sprookjes die zich afspelen in een middeleeuwse setting, zoals 'De koopman en de dief', waarbij een jonge nietsnut van de Dood de kans krijgt iets van zijn leven te maken, in afwachting natuurlijk van de uiteindelijke afrekening. Of 'De vertrouwelingen', waarin de droom over een verwoestende beeldenstorm gravin Bertha Désidéria zodanig aangrijpt dat het niet anders kan dan werkelijkheid worden, ten koste van haarzelf.
Ook vinden we maatschappelijke allegorieën, waarbij gevangenen tot hun grote vreugde de ideale cellen mogen ontwerpen en bouwen ('Panopticum 2'), waar dichters ter afschrikking worden gekruisigd bij de toegangswegen naar de steden 'Arcalië'), en waar schrijvers die hun geschriften stiekem trachten te verkopen, naar een strafkamp worden gestuurd als ze daarbij betrapt worden ('Roman').
Fascinerende verhalen over 'de kwetsbaarheid van het leven', zoals de auteur het zelf zegt en daarbij niet voor niets Blaise Pascals beschouwing aanhaalt: 'We zijn kleine mechanieken, van slag gebracht door het oneindig grote of kleine'. Alle zijn ze puntgaaf geschreven, met gevoel voor dialoog en sprekende details, die met gemak diverse sferen oproepen en de spanning perfect weten te doseren.

Philippe Claudel, Kleine mechanieken, De Bezige Bij Amsterdam, 2014, 189 p., € 17,9. ISBN 9789023486534. Vert. van: Les petites mécaniques door Manik Sarkar. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan