Poëzie

Roger De Neef, Michel Buylen (ill.): Zeelanden enz.

door Jan Baes

Michel Buylen een schilder van de moderne realistische school, als 'kunstenaar volkomen autodidact', en Roger de Neef, 'een liefdesdichter die ook faam geniet met korte indringend verzen zoals de haiku', sloegen, onder de auspiciën van Adriaan Raemdonck van galerij De Zwarte Panter, de handen in elkaar voor een gezamenlijke, drietalige uitgave, die -- noblesse oblige -- op vele vlakken verzorgd mag heten. Het eerste vers, opgedragen aan Adriaan Raemdonck, luidt: 'Beeld van woorden in / een woord gemaakt van beelden: / ziehier de opdracht.'
Beelden dus: voor het overgrote deel reproducties van acrylschilderijen op paneel van een uiterst minutieus en niets verhullend realisme, waarbij achtereenvolgens zee, water en strand van het kleinste detail tot de meest expressieve marineschildering worden verbeeld. Van dramatische golfbewegingen die uiteenspatten in een overweldigende, soms bijna agressieve branding tot aarzelende stillevens met schelpen, algen, keien en schuimdruppels op het rulle zand. Een tweede thema is de vrouw, en dan speciaal haar lichaam en huid die in zijn plooien en vormen aansluiting vindt bij de beelden van water en golven, lichaam als zee, zee als lichaam, half wakend, half slapend. Ook de natuur komt aan bod: enerzijds het landschap, anderzijds bloemen, vogels en kinderen die duidelijk met natuur en land verbonden zijn. Weinig beweging hier, in tegenstelling tot het water, dat absolute stilte afwisselt met intens en woest geweld.
De woorden volgen de beelden iets te obligaat, het zijn parafrasen van en beschrijvingen in dichterlijke taal die zelden echt verrassen. Als lezer heb je soms de neiging om een woord te verplaatsen of aan te passen. Het gemis aan geïnspireerde oorspronkelijkheid draagt niet altijd bij tot een gelijkwaardige positie ten opzichte van het beeld, dat bovendien dikwijls al een duidende titel heeft.
Omdat alles zowel in het Frans als in het Engels is omgezet, wordt vergelijken een haast dwingende opdracht. Daar waar de degelijke, soms ook sensitieve vertalingen naar het Engels toe het oorspronkelijk vers getrouw volgen, kiest de Franse vertaling al eens voor de vrijheid om een ander accent te leggen. Enkele voorbeelden waarbij het beeld als vanzelf voor ogen komt. Soms rijst in beide talen een probleem, zoals in dit vers met een nu wel verrassend metafoor: 'Ogen genoeg moet / je hebben om niets om het / lijf haar ziel te zien' wordt 'Il faut avoir assez d'yeux / pour de rien vétue / déceler son âme' en 'Eyes you need aplenty / altough it takes very little / to see her soul'.
'Niets is beeld of spraak, alles is beeldspraak', meldt de tekst op de rugzijde terecht, maar van een echte samensmelting of symbiose is hier niet echt sprake. Een 'opdracht' die met voldoening werd volbracht, maar waarbij voor mij het beeld de bovenhand haalt.

Roger De Neef, Michel Buylen (ill.), Zeelanden enz., Lannoo Tielt, 2014, 158 p., ill. € 29,99. ISBN 9789401417778

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan