Vertaald proza
Paolo Giordano: Het zwart en het zilver
door Inge Lanslots
Schrijven doe je uit noodzaak, om vat op je leven te krijgen, om het een paradoxaal tastbare vorm te geven. Zo bevestigde de Italiaanse bestsellerauteur Paolo Giordano eerder dit jaar in interviews bij de publicatie van zijn derde roman Het zwart en het zilver. Nog voor de aanvang van het verhaal geeft Giordana aan dat deze roman, in tegenstelling tot zijn eerste twee, duidelijk autobiografisch geïnspireerd is. De ik-verteller, alter ego van Giordano en dus ook doctor in de astrofysica, brengt het verhaal van zijn moeizame relatie met Nora, zijn levenslustige partner die in alles zijn tegenpool is — het zwart en het zilver van de titel staan voor hun respectieve zwaarmoedigheid en uitbundigheid. Signora A., de huishoudster en kinderjuffrouw van hun zoon Emanuele, lijkt het koppel enige houvast te bieden. Wanneer deze adoptief(groot)moeder, bijgenaamd Babette, de strijd met kanker moet aanbinden, wordt dat broze evenwicht zwaar verstoord. De leefwereld van signora A. wordt door de behandelingen en de bijwerkingen ervan steeds kleiner, terwijl ook de ik-verteller en Nora zich steeds meer in hun eigen cocon terugtrekken. De ik-verteller bijt zich vast in zijn wetenschappelijk onderzoek, Nora verliest zich in een ‘etherische wanorde’. De mogelijke komst van een tweede kindje zorgt voor een kantelmoment, ook al is het Emanuele die hen helpt opnieuw naar elkaar toe te groeien.
Het zwart en het zilver leest vanaf de eerste regel als de verwerking van een rouwproces, het leren omgaan met herinneringen, lang voor signora A.’s heengaan. De vertelling is niet chronologisch en werd opgevat als een stream of consciousness (de auteur bracht bij een tweede versie alsnog een opdeling in hoofdstukken aan). Giordano’s gedachtestroom leest vlot weg, maar mist een beetje de weerspannigheid die het thema van verlies zou moeten oproepen. Ook de beeldspraak is wat te makkelijk, zoals de metafoor van de levenssappen, vervat in de titel, al illustreert: ‘Het leven vernauwt zich soms tot een trechter en uit de pure emulsie van de levenssappen vormen zich laagjes. […] elk element bleef, ondanks de intensieve omgang en de genegenheid, gescheiden van de andere.’ En zelfs het vuurrode levenssap van signora A. zal het zwart van de ik-verteller en Nora’s zilver niet kunnen binden.
Met zijn eersteling, De eenzaamheid van de priemgetallen (2009), had Giordana als jongste schrijver ooit de prestigieuze Strega-prijs weggekaapt, waarmee de lat meteen hoog gelegd werd voor de opvolger, Het menselijk lichaam (2013). De discussie over al dan niet ingeloste verwachtingen zal ook bij deze nieuwe publicatie oplaaien. Het moet echter gezegd worden dat de schrijver met Het zwart en het zilver de gelaagdheid van het leven binnen het alledaagse bestaan zin wil geven. In dat licht zijn Giordano’s literaire werk en zijn wetenschappelijk onderzoek hoogst compatibel.
Paolo Giordano, Het zwart en het zilver, De Bezige Bij Amsterdam, 2014, 157 p., € 16,9. ISBN 9789023487197. Vert. van: Il nero e l'argento door Mieke Geuzebroek / Pietha De Voogd. Distributie: WPG Uitgevers
Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014
deze pagina printen of opslaan