Nederlands proza

Hilda Schalck, Ad Van den Kieboom (red.): De grote droom van Leo Baekeland

door Jooris Van Hulle

Leo (Léon) Baekeland is misschien wel een van de bekendste ‘Vlaamse Amerikanen’. Zijn naam leeft voort in zijn belangrijkste uitvinding, het bakeliet. Hilda Schalk dook in de geschiedenis van de familie Baekeland — en vooral dan die van Leo — om inspiratie op te doen voor wat op de achterflap wordt omschreven als een ‘biografische roman’.
Meteen wordt aangegeven dat het schrijven voor haar een evenwichtsoefening was: een aantal biografische gegevens moest worden gerespecteerd, de ‘invulling’ ervan voert ons naar het domein van de fictie. Als lezer heb je snel door waar Schalk zelf heeft ingegrepen: de gesprekken tussen de personages en de interpretatieve bedenkingen die worden gewijd aan de relatie tussen Leo en zijn vrouw Céline, vooral dan rond de manier waarop Leo alles op zijn experimenten zet en zich daardoor noodgedwongen van zijn gezin isoleert. Het had een stevige brok literatuur kunnen opleveren. De verwachtingen die de lezer hierbij koestert, worden jammer genoeg niet ingelost. Meer dan eens overweegt het gevoel dat Schalk een aantal geschiedkundige feiten gewoon op een rijtje zet, zonder dat die in wezen bijdragen tot een diepere psychologische profilering van de personages. Overigens blijft de taal ondermaats. Dialogen verlopen stroef en zijn vaak nietszeggend, en wat te denken van zinnen als deze: ‘Zulke dingen spraken zich rond bij hooggeleerde heren’, ‘ze hoopte dat de naturalisatie in Leo’s hoofd enige rust zou brengen, schoon ze wist dat er andere redenen voor zijn onrust waren’. Wat in dit geheel wel overeind blijft, is de levensgeschiedenis van Leo Baekeland, die in 1863 werd geboren en voorbestemd leek om zijn vader op te volgen als schoenmaker. De jongen koesterde echter ‘grote dromen’, die hij in Amerika zou waarmaken. Schalk beschrijft hoe hij het samen met zijn vrouw Céline aanvankelijk meer dan moeilijk heeft gehad om het hoofd boven water te houden. Baekeland lijkt wel ononderbroken in de weer te zijn geweest om patenten aan te vragen, rusteloos te blijven experimenteren en zo zijn weg te maken. Twee uitvindingen helpen het gezin er financieel bovenop: die van het Velox-fotopapier en die van het bakeliet. Doorheen dit alles weeft Schalk haar verhaal over de emotionele en psychologische relatie tussen Leo en Céline. In het gezin lijken wel voortdurend spanningen aanwezig, zeker als blijkt dat Leo alles op zijn zoon George zet en dochter Nina daarbij letterlijk en figuurlijk in de kou laat staan. Céline van haar kant blijft ook in New York de krachtdadige vrouw die ze reeds in Gent was: ze zet zich in voor de vrouwenrechten en slaagt er zelfs in een bescheiden carrière uit te bouwen als kunstenares. De indruk die de lezer overhoudt, is dat de gedrevenheid van iemand als Leo Baekeland veel offers heeft geëist, zeker van de mensen in zijn directe omgeving.

Hilda Schalck, Ad Van den Kieboom (red.), De grote droom van Leo Baekeland, De Geus Breda, 2013, 349 p., € 19,95. ISBN 9789044519297

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri