Nederlands proza

BOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015

Koos van Zomeren: Alles is begonnen

door MB

Met Alles is begonnen wilde auteur Koos van Zomeren na vijftig jaar schrijven en zestig titels een staalkaart van zijn kunnen afleveren. Van Zomeren had jarenlang een column in NRC Handelsblad en was ambassadeur van de Stichting Varkens in Nood. Zijn volledige werk getuigt van een grote bekommernis om de natuur: Het bomenboek (2008), Naar de natuur (2011) of Het verlangen naar hazelworm (2013) zijn maar enkele van de recentste titels wat dat betreft.
 
Ook in Alles is begonnen staat de natuur centraal. In één band, 'een vertelling' zoals de ondertitel luidt, komen fictie, wetenschappelijk verslag en autobiografie in een dagboekachtig geheel bij elkaar. Van Zomeren lijkt te plukken uit dagelijkse notities, aanvankelijk vooral over het opduiken van de mannetjesorchis, een beschermde plant die nog slechts sporadisch in Nederlands Zuid-Limburg zou voorkomen. Van daaruit meanderen herinneringen en anekdotes over zijn familie, zijn gezin, of zijn hond Stanley met wie hij dagelijks lange wandelingen onderneemt. Geregeld verwijst hij ook naar eigen gepubliceerd werk, nu en dan op sombere toon zijn uitgevers bewonderend dat ze hem nog uitgeven, ondanks de tanende publieke belangstelling.
 
Van Zomeren heeft een vaardige en onderhoudende stijl, en hoewel de gedetailleerde beschrijving van de groei en bloei van de orchideeën die zijn pad kruisen, wellicht meer iets is voor doorgewinterde botanisten, het oplijsten van al die verschillende types orchidee (wespenorchis, keverorchis, welriekende nachtorchis en ga zo maar door) is ook voor de leek interessant; de lectuur erover haast poëtisch. In die zin doet Alles is begonnen al snel denken aan Dave Goulsons knappe Een verhaal met een angel – het verhaal van de levenslange fascinatie van een Britse wetenschapper voor de hommel. Ook Goulson doorspekte zijn bevindingen met persoonlijke verhalen en maakte zo van zijn strijdpunt – werk aan het behoud van de natuur – een herkenbaar en universeel thema.

De laatste vijftig bladzijden van Alles is begonnen behandelen de zoektocht van de broer van de auteur naar een vroege jeugdliefde van hun inmiddels hoogbejaarde vader. Het verhaal lijkt volledig los te staan van de rest van het boek, maar de speurtocht is onderhoudend geschreven en je kunt tevreden met de afgeronde episode het boek toeslaan.
 
Alles is begonnen is een stevig pleidooi voor behoud van het goede, van het vergankelijke, niet alleen van de natuur, maar ook van pen en papier bijvoorbeeld. Door de boeiende beschrijvingen kijk je ongetwijfeld met hernieuwde en grotere belangstelling om zich heen wanneer hij in bos en beemd vertoeft.
 
Amsterdam : Arbeiderspers 2015, 203 p. ISBN 9789029503891

deze pagina printen of opslaan