Nederlands proza

BOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015

Joke van Leeuwen: De onervarenen

door MB

Woest reiken de golven naar de okeren hemel, in de verte gloort aarzelend maar onontkoombaar de zon – het knappe omslagwerk van Brigitte Slangen kon de hoop in de harten van de vertrekkers naar een betere wereld niet beter illustreren. 'De onervarenen' Odile en Koben besluiten in 1847 in te gaan op het aanbod van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting om een beter leven de beginnen elders. Waterkou, ijsbloemen, gort worden een herinnering wanneer ze van de boot stappen in het land van hitte en broodwortels. Joke Van Leeuwen vertelt het avontuur vanuit het standpunt van Odile, die terugkijkt op haar jeugd zonder vader en met een eigenzinnige moeder.

Met De onervarenen trekt Van Leeuwen de lijn verder die we herkennen uit eerder, bekroond werk. Net als Feest van het begin (2012) is De onervarenen een historische roman, zonder expliciete geografische duiding, over mensen, geleid door de gebeurtenissen om hen heen en door de keuzes die ze daardoor moeten maken voor hun verdere leven. Er zijn meer parallellen te trekken tussen de romans, zoals de eenzaamheid van de hoofdpersonen en de eigenzinnigheid die hen karakteriseert. In De onervarenen is dat de moeder van Odile, die zich door haar voor die tijd afwijkende opvattingen opgenomen ziet in een krankzinnigengesticht. Ook in het nieuwe land blijft ze de buitenstaander.

Het boek lijkt bijzonder actueel: vluchtelingen die zich in onbekend gebied proberen te settelen. Anders echter dan wat we dagelijks in het journaal zien, is er in De onervarenen amper sprake van een confrontatie met oorspronkelijke bewoners. Van Leeuwen belicht in haar boek vooral de groepsdynamiek die er ontstaat als een groep van zowat vijftig streekgenoten naar onbekend gebied verhuist. Ze heeft minder aandacht voor de fysieke omgeving waarin de migranten terecht komen, toch zolang die geen directe impact op hun bestaan heeft.

Het zijn vooral de sterke personages die beklijven, zoals Koben die zich van een onzeker, sympathiek type ontwikkelt tot de leider van de groep, of Jakob, met zijn haar in een palmboom op zijn hoofd gebonden. Joke van Leeuwen tekent ze krachtig uit; haar taal is helder, ze gebruikt poëtische beelden en zo nu en dan ook ouderwetse termen, die je nog eens naar een encyclopedie doen grijpen. Af en toe roept ze daarmee het werk van de betreurde Rascha Peper in herinnering.

Amsterdam : Querido 2015, 237 p. ISBN 9789021400242
    

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri