Poëzie

Delphine Lecompte: De baldadige walvis

door Marjan Bex

In 2010 won ze met De dieren in mij de Cees Buddingh-prijs voor het beste poëziedebuut, en vier jaar later is Delphine Lecompte (1978) toe aan haar vierde dichtbundel, De baldadige walvis. Het boek is opgedragen aan ‘de oude kruisboogschutter’, een karakter dat niet alleen in haar gehele oeuvre, maar ook in haar echte leven een belangrijke rol speelt, blijkens interviews met de veelgeprezen dichteres. Net als in haar eerdere werk worden we opnieuw meegezogen in het absurde universum van touwslagers en zeepzieders, van machteloze kamelen en saters. Een ‘ik’-figuur komt hen tegen en beleeft met hen de vreemdste avonturen. In de creatie van een geheel eigen wereld vergelijkt Lecompte zichzelf graag met de zanger Tom Waits, van wie ze hoopt dat die zoals haar zou schrijven, gegeven dat hij het Nederlands machtig zou zijn; humor voert wel vaker de ondertoon bij deze Brugse kleindochter van de beroemde dokter. Doet dat biografische gegeven er iets toe bij de lectuur? Ja en nee, maar Delphine verwijst zelf meermaals naar de excentrieke grootvader, alsook naar het chaotische leven dat ze als kind met haar vader en moeder leidde.
Lezen we de gedichten als onafhankelijke entiteiten, dan nog komen we niet uit onder hun fantasierijke, fabelachtige atmosfeer. Steeds weer huppelen de ezeldrijver en de sponzenverkoper langs elkaar heen, het moet erg druk zijn in het hoofd van de schrijfster. De vervreemding die dit oproept, doet denken aan de schilderijen van Jeroen Bosch. Dat gevoel wordt nog versterkt door de keuze van de afbeelding op het omslag: een detail uit de beroemde gravure van de kaart van Spaanse cartograaf Diego Gutiérrez: ‘Americae Sive Qvartae Orbis Partis Nova Et Exactissima Descriptio’ (uitgegeven in Antwerpen door Hieronymus Cock): een walvis met twee spuitgaten op zijn kop probeert zich in de woeste golven staande te houden. Inspireerde dat beeld Lecompte tot uitbreiden van haar arsenaal met een tandwalvis, een marsepeinen walvis en zelfs een walvisjager? De veelvuldige overige referenties aan zeeën, fonteinen en fonteinfabelbeesten in haar verzen roepen nog meer een maritieme sfeer op.
De beelden en gedachten tussen de gedichten in De baldadige walvis lopen in elkaar over en verbinden de teksten onderling op een associatieve manier. De vorm die ze koos voor haar poëzie, sluit daarbij aan: vrije verzen in losse strofen. De bundel zelf bestaat uit vijf hoofdstukken en een epiloog.
Associatief is ook het beeld van het veelvuldig optredende NEILPAARD, maar naar de exacte betekenis hiervan blijft het gissen. En misschien is dat wel het mooie aan het werk van Delphine Lecompte: helemaal duidelijk wordt het allemaal niet, maar zachtjes meedeinen op de golven brengt de lezer toch al tot aan het randje van de zee, waar hij kan genieten van een ongewoon en origineel landschap, misschien wel met een citroenboom of een cactus hier of daar. Opletten alleen dat de exuberantie niet overslaat in meligheid (‘de bijen staan niet op hun strepen’) of overweldigende overdaad.

Delphine Lecompte, De baldadige walvis, De Bezige Bij Antwerpen Antwerpen, 2014, 159 p., € 19,99. ISBN 9789085425496. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan