volw. non-fictie

Astrid Theunissen: De schelmenjaren van Martin Bril

door Marjan Bex

De schrijver Martin Bril overleed in 2009. Bril was bij leven (en ook nog na zijn dood) een van de populairste chroniqueurs van het dagelijks leven. Zijn columns in kranten en tijdschriften over zijn reizen door Nederland en Frankrijk, alsook het vervolgverhaal Evelien werden veel gelezen. Sommigen zagen in Martin Bril zelfs een opvolger van Simon Carmiggelt. In De schelmenjaren van Martin Bril leren we in tegenstelling tot de man die steeds met veel bravoure in de media zijn werk kwam verkopen, een onzeker man kennen die nooit echt zijn draai leek te vinden, noch in het persoonlijke, noch in het professionele leven. Een vaste aanstelling als columnist en een huiselijk leven met vrouw en kinderen leken aan die onzekerheid niets af te doen, zo bleek ook uit een van de laatste gesprekken die hij voerde met een vriendin. Een ding bleef in zijn woelige geest overeind: de handelsgeest, wellicht meegekregen van zijn ondernemende vader.
Journaliste Astrid Theunissen interviewde voor haar boek Brils familie, vrienden en werkgevers – maar niet zijn weduwe Anneke Stehouwer. Zij weigerde alle medewerking. Waarom, dat wordt niet expliciet duidelijk gemaakt, maar Stehouwer liet, vlak na het overlijden van haar echtgenoot, al los dat hij als man en vader geen gemakkelijk figuur was geweest. Ook in zijn vriendschappen was Bril niet altijd berekenbaar, zo blijkt uit gesprekken met bijvoorbeeld Dirk van Weelden. De twee, aanvankelijk studievrienden, schreven samen onder meer de bestseller Arbeidsvitaminen: het ABC van Bril & Van Weelden. (Van Weelden zelf schreef over zijn vriendschap met Bril – 'een van de meest indrukwekkende dingen die ik in mijn leven heb meegemaakt' – Het laatste jaar). Bril komt in de beschrijving van zijn kennissen en vrienden naar voren als iemand die hield van het nachtleven, en van drank en drugs. Maar op het vlak van werk en schrijven zocht hij lange tijd naar een vorm die hem paste. Zelfs als hij, eerst in Het Parool en daarna in de Volkskrant steeds meer populariteit kent met zijn columns, blijft hij onzeker. Wel was hij zeer bedreven in het ritselen en regelen – een gratis pak van een beroemde couturier om op te treden, een Volvo of een aantal vluchten met KLM, hij durft naar mensen toestappen met zijn ideeën en de bedrijven zijn steeds weer bereid om in zijn verhaal mee te gaan.
Hoewel de kans bestaat dat je zijn impressies en verhalen na al die kennis op een andere manier gaat lezen blijft het een feit dat Martin Bril kon schrijven. Een detail in een landschap was voldoende om een hele tekst aan op te hangen, velen zullen met andere ogen naar de wereld hebben gekeken nadat zij zijn stukje in de krant hadden gelezen. Een grote openheid betoonde hij ook tijdens zijn ziekte (Hij stierf aan kanker) en zijn behandeling, maar werken bleef hij, tot het einde toe.
Astrid Theunissen is erin geslaagd om met grote vaart en kennis van zaken een eerlijk boek over Martin Bril te schrijven – een boek dat dankzij de vele gesprekken met mensen in zijn omgeving een vollediger beeld geeft van de man met de mooie schoenen dan we tot nu toe hadden. Haar boek is goed geschreven, leest vlot en door de afwisseling in gesprekspartners kost het de lezer veel moeite om De schelmenjaren van Martin Bril opzij te leggen voor de laatste bladzijde gesavoureerd is.

Astrid Theunissen, De schelmenjaren van Martin Bril, Meulenhoff Amsterdam, 2014, 22316 p., € 17,5. ISBN 9789029088350. Distributie: Meulenhoff Boekerij

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri