Nederlands proza

Nico Dijkshoorn: In zijn nabijheid

door Marjan Bex

In zijn nabijheid beschrijft het leven van Wim Beest, een kunstenaar die zich omringd weet door een grote schare van bewonderaars. Net als in eerder werk – zie ook Nooit ziek geweest en Klaas – beschrijft Nico Dijkshoorn het leven van een in wezen fragiel en eenzelvig man, die zijn onzekerheid probeert te maskeren door hoog van de toren te blazen en een wild bestaan te leiden. We lezen over dat leven van Wim, over zijn optredens en zijn liefdes en steeds meer zien we het volkomen isolement waarin Wim zich bevindt. Ook komt weer een ander van de 32 vrouwen (inclusief zijn moeder) aan het woord – vaak leidt de herinnering van de een automatisch naar het verhaal van de volgende. Tussendoor meanderen ook de gedachten van Wims moeder. Zij wordt op een afstand gehouden door haar zoon en ziet zijn stijgende populariteit met verbazing en berusting aan. Het pijnlijkste hoofdstuk van het boek is ongetwijfeld de laatste episode: Wim hoort dat hij kanker heeft en wil zijn laatste levensmaanden laten vastleggen door journalist Vincent Kuits. Die vindt echter, na een dagje proefdraaien, al na drie uur dat er te weinig actie is – aan een man die op een bank zit te wachten zie je niks, het is 'kijken naar stilstaand water', dixit Vincent. Op de allerlaatste pagina's zien we hoe moeder op zijn begrafenis mee lipt met een lied dat hij schreef ('Niemandsverdriet'). Ze staat er verder bij als toeschouwer: 'Ik keek alleen maar. Zoals ik altijd alleen maar naar Wim gekeken heb.'
Dijkshoorn schrijft in korte, afgebeten zinnen, een stijl hem eigen is en wellicht mede gecreëerd is door zijn vele activiteiten op sociale media als Twitter. Ook het perspectief van waaruit we Wim leren kennen verandert razendsnel: van Judith naar Lianne naar Masha en weer verder. Die keuze dwingt de lezer ook tot snel lezen, wat niet betekent dat Wim en zijn vrouwen ook snel vergeten zijn. De vergelijking tussen Wim en tal van mediafiguren als Herman Brood (het wilde leven), Ramses Shaffy (wild en ongebonden) en Martin Bril (bij leven – en na zijn dood – ruim aanwezig in kranten en op televisie) dringt zich op. En ja, ook met Nico Dijkshoorn zelf: de auteur die initieel vooral op internet zijn stem liet horen, maar die nu in televisieprogramma's als De wereld draait door geregeld zijn poëtisch oog mag laten vallen op de gasten, is niet te verlegen om bij elke gelegenheid zijn eigen werk aan te prijzen en te promoten. Het fabriekje moet immers blijven draaien.
En zo komt het dat je In zijn nabijheid met een dubbel gevoel opzij legt. Want Dijkshoorn kent een kunstje en hij zal dat tonen ook. Levert dat literatuur met blijvende waarde op? Nee, daarvoor wil Dijkshoorn te snel zijn, en ontbreekt het aan beschrijvende kracht. Zijn personages blijven we een tijdje hangen, ze zijn in al hun gebral vaak zo tragisch dat je ze als lezer wil toeroepen dat het allemaal wel wat rustiger kan. In zijn nabijheid laat je bovendien stilstaan bij wat mensen ervoor over hebben om beroemd te zijn, en hoe dat door de omstanders wordt beleefd.


Nico Dijkshoorn, In zijn nabijheid, Atlas Contact Amsterdam, 2014, 214 p., € 19,95. ISBN 9789025442903. Distributie: Veen Bosch en Keuning

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan