volw. non-fictie

Ilse Akkermans: Bestemming Soerabaja

door Marjan Bex

Na de vondst van brieven van haar vader Harry, besloot journaliste Ilse Akkermans de tijd te reconstrueren waarin hij diende in het Nederlandse leger. Van 1944, toen in Nederland en België de Duitse troepen nog volop aanwezig waren, tot tien januari 1948, toen Harry weer voet aan wal zette in zijn thuisland, zou hij onder vuur liggen.
Zelden wordt de Tweede Wereldoorlog in de literatuur beschreven vanuit het oogpunt van een Nederlanse militair in Indonesië, en al helemaal niet door de ogen van een hoog opgeleide soldaat die daar tegen zijn wil in naartoe gestuurd was. Alleen al daarom is het plan om de brieven toegankelijk te maken voor een groot publiek toe te juichen. Ilse Akkermans heeft van haar materiaal bovendien een vlot leesbaar en erg menselijk boek gemaakt.
Harry Akkermans groeit op in een groot gezin in Oudemolen, in het zuiden van Nederland. Wanneer hij ziet hoe de Duitsers in zijn dorp en in de rest van het land tekeer gaan, vindt hij dat het tijd is voor actie. Hij wil helpen bij de bevrijding van zijn land. Op zeventienjarige leeftijd geeft Harry zich op voor een militaire training in de Verenigde Staten. Pas tijdens zijn opleiding tot marinier – hij behoort tot de best getrainde troepen van het Nederlandse leger – blijkt dat hij samen met zijn vrienden naar Nederlands Indië moet om de troepen daar bij te staan. Harry kan niet meer naar huis om afscheid te nemen en blijft zo bijna drie jaar achter.
In Indonesië verandert Harry's positie aanzienlijk bij de lokale bevolking. In eerste instantie is hij een held die het land bevrijdde van de Japanner. Maar wanneer de Indonesiërs de onafhankelijkheid willen, wordt het gevaarlijk. Zijn ervaringen beschrijft Harry (af en toe verbloemd vanwege de ellende en het geweld) aan zijn familie. Ouders, broers en zussen schrijven hem terug en proberen hem via opgestuurde pakjes ham en andere cadeautjes te ondersteunen. Hoewel het leger erop aandringt dat Harry blijft bijtekenen voor een verlenging van zijn verblijf in het Oosten, keert hij, jaren na afloop van de oorlog in Nederland, naar zijn thuisland terug, dat voorgoed veranderd is. Hij zal net als velen die hetzelfde meemaakten spreken over zijn ervaringen.
Dochter Ilse Akkermans doorbreekt met Bestemming Soerabaja een taboe over een verzwegen hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis. Ze documenteerde haar (vaders) verhaal zorgvuldig met ontroerende fragmenten uit de brieven die bewaard bleven. Uit de zinnen spreekt de onrust en de bezorgdheid van ouders die niet weten hoe het gaat met hun kind dat zich in oorlogsgebied bevindt. Verder sprak Akkermans met tientallen overlevenden en zorgde zo voor een gedegen historische aanvulling doorheen het verhaal. Achterin het boek staat een uitgebreide bibliografie alsook een korte schets van hoe het de hoofdpersonages na de oorlog vergaan is. Van een weinig bekend verhaal heeft Akkermans een belangwekkend boek gemaakt. Ze toont aan dat geen enkele oorlog zwart-wit is en dat degenen die eraan deelnemen vaak niet kunnen ontsnappen aan de situatie waar ze in zitten.


Ilse Akkermans, Bestemming Soerabaja, Cossee Amsterdam, 2014, 271 p., ill. € 19,9. ISBN 9789059364790. Distributie: Van Halewyck

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri