Poëzie

Judith Herzberg: 111 Hopla's

door Marjan Bex

Uitgeverij Harmonie gaf een selectie van de poëzie van Judith Herzberg uit: de keuze viel op 111 hopla’s, ze kregen een mooie, stevige band mee en een verzorgde lay-out. De hopla is een poëzievorm bedacht door Herzberg zelf en bestaat uit vier à vijf regels. Ze formuleren een gedachte, die zomaar ineens (‘hopla’) in een mens kan opkomen, nu eens ernstig, dan weer grappig of filosofisch. In die zin doen ze wel aan de Japanse haiku denken, alleen is de vorm bij Herzberg ondergeschikt aan de inhoud. Herzberg werd bekroond met tal van prijzen, ook voor haar toneelstukken en scenario’s. Met haar poëzie kent ze ook bij het grote publiek succes, het meeste met haar bundel Doen en laten (1994). Sommige van de gedichten opgenomen in 111 hopla’s waren ook al in Doen en laten te lezen, een minderheid is hier voor het eerst gepubliceerd.
Herzbergs poëzie wordt vooral gekarakteriseerd door de toegankelijkheid: een vlieg, een schelp of een kwikstaart inspireren haar tot een beklijvende gedachte of een rake typering. Maar toegankelijkheid is geen synoniem voor eenvoud – vaak zie je pas na een paar keer lezen wat Herzberg bedoelde. Haar taal is helder en duidelijk. De gedichten rijmen niet maar bevatten wel een duidelijke cadans. Sommige blinken uit in beknoptheid , zoals ‘Na afloop’ (De cake / Is voor de overlevenden). Klassiekers als ‘De zee // De zee kun je horen / met je handen voor je oren / in een kokkel / in een mosterdpotje / of aan zee.’ blijf je herlezen omwille van het rake beeld. Wie heeft immers nooit geprobeerd de zee te horen in een schelp, ook al waren de golven honderden kilometers ver weg? Plankton door de zee van water als muggen door de lucht of een kwikstaart in ‘guirlandevlucht’ blijven je bij, ook al sta je af te wassen of onkruid te wieden. Hoewel Herzberg vaak geïnspireerd wordt door bos en beemd (hoe kleiner hoe liever, zo lijkt het soms) zijn ook verdriet en ouderdom soms de bron van een hopla. De oude vrouw, de vader op bezoek bij de zieke dochter, maar ook herinneringen aan de oorlog komen voorbij (Herzberg is van Joodse afkomst en schreef geregeld over dat aspect van haar leven).
De titel 111 hopla’s klinkt dan inderdaad wel vrolijk, de gedichten in de uitgave zijn dat niet noodzakelijk. Wel zijn de meeste ontroerend, een enkele is wat gezocht, maar alle nopen ze tot langzaam lezen. Ze komen dan ook het beste tot hun recht als je er maar een paar per keer leest, bladerend doorheen het boek. Het praktische A6 formaat (maar dan liggend) past uitstekend bij de korte gedichten.

Judith Herzberg, 111 Hopla's, De Harmonie Amsterdam, 2014, 115 p., € 17,5. ISBN 9789076168906. Distributie: De Harmonie

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri