Vertaald proza

Yasar Kemal: Kleine Memed

door Petra de Bruijn

Eindelijk is deze beroemde roman direct uit het Turks vertaald! Al sinds 1981 is Kleine Memed beschikbaar in een gebrekkige Engelse vertaling, waarvan de transcriptie van de namen laat iemand die Turks kent, rillen: Deuneh voor Döne, bijvoorbeeld. Gelukkig is die omissie met deze nieuwe vertaling goed gemaakt; Dorleijn kiest ervoor om eigennamen en plaatsnamen weer te geven zoals in het Turks, inclusief letters die niet in het Nederlands voorkomen.
De beroemde Turkse auteur Yaşar Kemal, pseudoniem voor Kemal Sadık Gökçeli, is in 1923 in het Zuidoosten van Turkije in bittere armoede geboren; sinds 1951 leeft hij in Istanbul. Jarenlang verwachtte men dat hij de Nobelprijs voor de literatuur zou ontvangen; dat is tot op heden nog niet gebeurd. Nadat hij aanvankelijk aansluiting zocht bij het sociaalrealisme dat in de jaren vijftig de Turkse literatuur beheerste, vond hij al snel een eigen stijl waarin hij sociaalrealisme combineert met volksvertellingen. Hierdoor krijgen zijn werken iets magisch, tijdloos en universeels. Kemal is vooral beroemd geworden door de grote epen die hij schreef over de teloorgang van het leven van de Koerdische nomadenstammen uit zijn geboortestreek.
Zijn debuutroman Kleine Memed verscheen in 1953 en 1954 als feuilleton in het dagblad Cumhuriyet, en in 1955 als roman. Het dorp in Zuidoost Turkije waar Memed met zijn moeder woont, wordt door de grootgrondbezitter Abdi Agha geterroriseerd. Hij neemt steeds tweederde van de oogst, zodat de dorpelingen 's winters graan bij hem moeten kopen. Memed loopt weg van huis; bij terugkomst worden hij en zijn moeder zwaar gestraft. Wanneer Abdi Memeds meisje aan zijn neef wil uithuwelijken, schiet Memed de neef dood en verwondt hij Abdi. Hij vlucht met Hatçe de bergen in, maar ze worden gepakt. Hatçe belandt in de gevangenis. Memed ontkomt en sluit zich aan bij een roversbende, later zal hij zijn eigen bende oprichten. Hij steelt van de rijken en komt op voor wie onrecht is aangedaan. Hij probeert Abdi te doden. Memed weet de dorpelingen ervan te overtuigen dat ze zich niet door Abdi moeten laten afpersen. Hij verdeelt het land onder de dorpen. Memed bevrijdt Hatçe uit de gevangenis en het lukt ze een tijd uit handen van de gendarmes en de mannen van Abdi te blijven. Hatçe baart hem een zoon, maar sterft in een vuurgevecht. Memed geeft zijn zoon mee aan een oude vrouw die haar zoon verloren had. Wanneer er een amnestie wordt afgekondigd, kiest Memed er toch voor om Abdi te doden en de bergen weer in te vluchten.
Kleine Memed is een modern klassieke bandietenroman. De stijl is eenvoudig en de verhaallijn is gemakkelijk te volgen. Slechts eenmaal krijgt de lezer een aanknopingspunt voor de tijd waarin het verhaal zich afspeelt: İsmet İnönü, president van 1938-1950, wordt genoemd.

Yasar Kemal, Kleine Memed, De Geus Breda, 2014, p., € 25. ISBN 9789044515251. Vert. van: İnce Memed door Margreet Dorleijn

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri