Tentoonstelling

Sible de Blaauw, Eric M. Moormann: Rome : De droom van keizer Constantijn

door Kris van Zeghbroeck

Met het gigantische gebeeldhouwde hoofd van Keizer Constantijn als icoon en publiekstrekker loopt in De Nieuwe Kerk (Amsterdam) nog tot begin februari 2016 de tentoonstelling Rome: De droom van keizer Constantijn. Het gaat niet om het origineel uit de Capitolijnse Musea (Rome) maar om een perfecte kopie, die later een plek zal krijgen in de Romeinse metro. Dat neemt niet weg dat er heel wat zeldzame kunstschatten uit onder meer de Vaticaanse Musea hun weg vonden naar Amsterdam. Centraal staat ‘hoe Rome in de vierde eeuw transformeerde van multireligieuze keizerlijke hoofdstad vol tempels met kolossale keizerbeelden tot pauselijk centrum gedomineerd door kerken met kruisen’. Die snelle ommekeer was te danken aan één persoon: keizer Constantijn de Grote. In 312 n.C. had hij een droom, ‘waarin hem de overwinning op zijn rivaal Maxentius werd aangekondigd, als hij openlijk zijn steun betuigde aan de christelijke god’. Met het Christogram op het keizerlijke vaandel versloeg Constantijn zijn rivaal Maxentius bij de Milvische Brug nabij Rome. Als eerbetoon werd de de triomfboog van Constantijn (voltooid in 315 n.C.) naast het Colosseum opgericht.

Wie aan het begin van de vierde eeuw langs de triomfboog Rome binnenwandelt, vindt nog een ‘multiculturele smeltkroes, waarin uiteenlopende religies en cultussen beleden werden. Isis, Dionysus, Mithras en Jupiter Dolichenus waren populair. Het christendom, met zijn joodse wortels, was in opkomst.’ In opdracht van Constantijn verrezen in een tijdspanne van enkel jaren monumentale kerken. ‘Een nieuw moreel kompas deed zijn intrede waarin armenzorg, heiligendagen, relikwieën en martelarencultussen een plaats kregen’. Vanzelfsprekend bleef de antieke cultuur doorwerken, maar het Romeinse openbare leven in de hoofdstad ‘raakte binnen enkele decennia doordrongen van het christendom en zijn uitingen. Een revolutie met immense invloed op de mondiale godsdienst en cultuur door de eeuwen heen’.

De voor een breed publiek geschreven catalogus kreeg vorm in een klein, handzaam vierkant formaat, zoals gebruikelijk bij tentoonstellingen in De Nieuwe Kerk.

Rome: De droom van keizer Constantijn: WBooks Zwolle, 2015, 240p. : ill. ISBN 9789078653561. Distr.: Davidsfonds

deze pagina printen of opslaan