Vertaald proza

Hermann Hesse: De kunst van het ouder worden

door Erik de Smedt

Alsof hij wist dat hij een gezegende leeftijd zou bereiken, heeft Hermann Hesse (1877-1962) op diverse momenten in zijn leven overpeinzingen en gedichten geschreven over het ouder worden. Spreekt er uit zijn beste werk soms ook opstandigheid en twijfel aan het leven, in deze beschouwingen is de grondtoon er een van aanvaarding. Hesse ziet de vergankelijkheid als een leerschool voor de mens. Geïnspireerd door de gang der seizoenen, kun je leren sterven aan je kleine ik en opgaan in de grotere eenheid met al wat bestaat. Telkens weer blijkt de oosterse inslag van Hesses denken, zijn fascinatie door het 'ontworden' van de Duitse mystici. De overweldigende natuur in zuidelijk Zwitserland, de tuin waarin de auteur graag werkte en vuurtjes stookte, ontmoetingen met oude mensen in het dorp vormen het uitgangspunt voor deze beschouwingen. Hesse verheelt niet dat ouder worden ongemakken meebrengt, maar als mens word je er rijker van. Je leert het kleine waarderen, pijn accepteren, de schat van herinneringen en langdurige vriendschappen koesteren, "kijken naar de dingen alsof het een vluchtig wolkenspel is". Wie oud wordt, mag zich niet blindstaren op het afnemen van krachten en vermogens. Innerlijk accumuleer je het levensgevoel van jeugdjaren en volwassenheid. Als waarheid typisch een ideaal van de jeugd is, dan is het ideaal van de bezadigde mens een vermoeden van de bovenmenselijke waarheid: liefde.

Het boekje bevat veel wijze, rustgevende en voor oude mensen bemoedigende gedachten. Jammer genoeg zijn ze vaak melig geformuleerd. Vooral de gedichten vertonen een pijnlijke discrepantie tussen de goede bedoelingen en de ongeïnspireerde, gezwollen en soms zelfs potsierlijke formulering. "Vleugels zou ik willen uitslaan / om uit de ban, die mij bekneld (!), / daarheen te vliegen, naar de tijden, / waarvan het goud voor mij nog blinkt." Als iets slechte poëzie is, verliezen de ideeën die je wil overbrengen hun overtuigingskracht. Ook de prozastukken hebben dikwijls iets oubolligs, alsof Hesse anderhalve eeuw na Goethe de classiciteit van weleer dunnetjes wil overdoen. Er zijn een paar positieve uitzonderingen, maar ze vormen in deze verzameling een minderheid: een gedicht over een oeroud Boeddhabeeld, een aantal scherpe korte reflecties en een doorleefd stuk over het bezoek van een oude vriend, kort voor diens dood. Het boek is verlucht met sfeervolle foto's van Hesses zoon Martin, die de oudere auteur tonen in zijn schilderachtige omgeving.

Hermann Hesse, De kunst van het ouder worden, Aspekt Soesterberg, 2005, 187 p., ill. € 14,98. ISBN 905911003X. Vert. van: Mit der Reife wird man immer junger door Van Leerdam, Evert K.M.

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2005

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri