Nederlands proza

Germaine Groenier: Een stuk van mijn hart

door Erik de Smedt

Grotendeels in de vorm van een lang verhaal, ingekapseld in brieven, haalt de schrijfster (geb. 1943) herinneringen op aan haar bewogen jeugd. Haar ouders waren werkzaam in de theaterwereld, maar gingen al vrij vlug uit elkaar. De ikfiguur Germaine heeft een één jaar oudere broer, Binne. Na de oorlog komen ze plots in een groot huis aan de Weesperzijde terecht, waar haar moeder een nieuwe relatie begonnen is met een oudere man, de literator Victor van Vriesland. Voor de vrij opgevoede kinderen gaat het er voortaan heel formeel aan toe: ze moeten stil door het huis sluipen, Van Vriesland gedraagt zich tegenover zijn omgeving als een hooghartige en egocentrische dwingeland. Moeder laat zich verbazend veel van hem gevallen. Binne kiest voor de kant van Vic en zijn moeder, maar Germaine vecht zich moeizaam en niet zonder crisis vrij. Tegen haar broer zegt ze: "Ik wil iemand worden, zelf iets zijn, een persoon... en ik wil alleen wonen". Ze voelt zich gesteund door haar warme relatie met het dienstmeisje An, kind van gedeporteerde ouders, en door haar vader, die ze nog steeds blijft zien. Uiteindelijk verwerft ze haar zelfstandigheid, ongebroken -- ondanks zware tegenslagen: Binne komt tragisch aan zijn einde.

Het motto van Jean Ferrat: "Nul ne guérit de son enfance", lijkt vooral de motor van Groeniers schrijverschap te zijn geweest. Een therapeutisch van zich afschrijven van traumatische jeugdjaren, een bemoedigend bewijs voor haar dochters dat ze in een traditie staan van generaties sterke vrouwen met een vrije geest. Als vrouwenportret en tijdsbeeld kan dit boek tellen. Groeniers relaas komt levendig en echt over, al belet de sterke focalisatie rond de ikfiguur dat een aantal medespelers ook eens van een andere kant en daardoor wat diepgaander worden belicht.

Germaine Groenier, Een stuk van mijn hart, Ooievaar Amsterdam, 2001, 230 p., € 7,15. ISBN 9057135604

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2001

deze pagina printen of opslaan