Vertaald proza

Judith Hermann: Niets dan geesten

door Erik de Smedt

Speelden de verhalen uit Judith Hermanns debuut Zomerhuis, later zich bijna allemaal in Berlijn af, dan is in deze tweede bundel de stad nog slechts een uitgangspunt voor reizen naar de Duitse provincie, IJsland, Venetië, Karlovy Vary, de woestijn in Nevada, Praag, het hoge Noorwegen. Daarmee is ook de grootste troef van de bundel aangegeven: de couleur locale van het land of de stad elders, die sfeervol wordt opgeroepen. Toch zijn die plaatsen niet veel meer dan het decor voor een gebeuren dat net zo goed ergens anders had kunnen worden gesitueerd. 'Gebeuren' is vooral innerlijk op te vatten: de twijfels, verlangens, aarzelingen en herinneringen van de ikvertelster, telkens een vrouw van omstreeks dertig die moeilijk haar draai in het leven vindt. Een vertelster wordt verliefd op de geliefde van haar vriendin, een ander op de nieuwe partner van een gewezen vriendin van haar man. In een derde verhaal wil de hoofdfiguur afstand nemen van haar ouders en raakt toch moeilijk los van hen. Een vrouw voelt zich tegen haar zin gekoppeld aan een andere man, koestert zich in tot niets leidende relaties of in vrijblijvende liefdeloosheid. Het Duits heeft voor dergelijke toestanden het onvertaalbare woord 'Beziehungskiste', het lief en leed dat een onduidelijke relatie mee kan brengen. De verhalen baden in een zachte melancholie, de personages praten nauwelijks of langs elkaar heen. Ze lijken best schik te hebben in de communicatiekloof, misschien uit angst voor de realiteit. Het enige verhaal dat in de zijvorm wordt verteld, lijkt wat confronterender te worden, maar eindigt in edelkitsch. Het spookachtige van deze verhalen schuilt dus vooral in de gekoesterde vaagheid, de gecultiveerde onwetendheid. "Ik wist niet of het treurig was of niet treurig of helemaal niets. Ik ging naar de slaapkamer en bleef naast het bed staan. Johannes sliep. Ik dacht dat dat niet juist was. Maar ook niet verkeerd." Dergelijke in een kringetje draaiende gedachtespinsels vind je in zowat alle verhalen, die bijzonder eentonig geschreven zijn. De schrijfster kent naast de vaagheid maar één stijlmiddel, de opsomming, en dat gaat behoorlijk op de zenuwen werken. Een reeks storende spel- en zetfouten doet er een schepje bovenop. Afgemeten aan het aantal oplagen en vertalingen, zijn de verhalen van Judith Hermann immens populair. Vermoedelijk omdat ze tegemoetkomen aan een diepgeworteld lezersverlangen naar realisme: een vorm van herkenning van levens waarin niets van betekenis gebeurt. Om daar boeiende literatuur van te maken, is evenwel een zwaarder kaliber nodig.

Judith Hermann, Niets dan geesten, Prometheus Amsterdam, 2004, 252 p., € 17,95. ISBN 9044604066. Vert. van: Nichts als Gespenster door Meijerink, Gerda

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2004

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri