Op een bepaald moment in deze bundel karakteriseert K. Schippers het proza van Rudy Kousbroek als ‘een nieuwe vorm, iets tussen beschouwing, (reis)verhaal, documentaire en jeugdherinnering in’. Dat gaat ook op voor de met zwart-witfoto’s geïllustreerde ‘verhalen’ in Voor jou. Algemeen gaan ze over het kijken en het toeval, maar net zo goed zijn het stadsindrukken en reisverslagen (Amsterdam, Barcelona, Brussel, Mechelen, de Morvan…), zoektochten naar leven en werk van kunstenaars (Balthus, Magritte, Manet, Steinberg, Geer Van Velde), anekdotische herinneringen en beschouwingen over geliefde filmsterren, jazzmusici, zangers en schrijvers. De rode draad vormen de twee vrienden (Gerard Brands en Henk Bernlef) die Schippers sinds zijn jeugd kende. Met hen heeft hij later het tijdschrift Barbarber gemaakt, dat net als dit boek lichtvoetig speelde met het gevonden alledaagse en vrolijk de toen nog strenge scheiding tussen hoge en lage cultuur in de prullenmand gooide. Beide vrienden sterven terwijl Schippers twee maanden in Brussel verblijft. Omdat hij de ontstaansachtergrond en het samenstellen van de bundel mee in zijn teksten opneemt, spelen de herinneringen aan en laatste ontmoetingen met Brands en Bernlef een grote rol. De auteur laat de twee na hun dood zelfs letterlijk in de verhalen voortleven: ze komen naar Brussel, snuffelen rond in zijn flat en het manuscript van Voor jou en stijgen op het einde samen op met een luchtballon voor een tocht boven Vlaanderen, Nederland en de Noordzee. Überhaupt komt het verleden hier via concrete herinneringen tot leven: oude straten, ritjes met de tram, bioscoopbezoek, flarden van liedjes… In die zin herleeft ook de geest van Barbarber: niets is banaal, het marginale en de voorwerpen mogen centraal staan, het schijnbaar futiele, vluchtige en haast onopgemerkte is waar het om gaat.
Het is allemaal niet meer zo opzienbarend en revolutionair als in de jaren 1960; en komt soms wat kneuterig en opgeklopt over. ‘In het Hallen Theater’ citeert bijvoorbeeld uitgebreid de schriftjes waarin de operateur technische opmerkingen noteert over de staat van de films. Het stuk over het ‘promptbook’ dat Marilyn Monroe bijhield tijdens het draaien van Some Like It Hot is dan toch veel interessanter: ‘iets van een werktestament’. En een fictief verhaal als ‘Verhuisd’ over een meisje dat verlangt naar de komst van haar vriendje naar de nieuwbouwwijk De Volgerlanden waar zij al woont, is een verademing. De stukken over de tekenaar Saul Steinberg, het licht van cameraman Robby Müller, het schrijverschap van Rudy Kousbroek en diens vernederlandsing van Exercices de style van Raymond Queneau, de aandacht voor de ruimte bij schilder Geer van Velde vormen door hun samenhang een welkome afwisseling op het vaak wat te particulier anekdotische en grillige van Voor jou.
K. Schippers, Voor jou, Querido Amsterdam, 2013, 231 p., ill. € 19,95. ISBN 9789021447445. Distributie: WPG Uitgevers
Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013
deze pagina printen of opslaan