Vertaald proza

John Lanchester: De heer Phillips

door Kris van Zeghbroeck

Mr Phillips is vooraan in de vijftig, een accountant in een cateringbedrijf en gespecialiseerd in saneren door calculeren. Al 26 jaar pendelt hij iedere dag naar zijn werk, maar vandaag wijkt hij van zijn vaste route af. Blijkt achteraf dat Mr Phillips zijn ontslag gekregen heeft, maar het thuis nog niet aan zijn vrouw heeft durven vertellen. De sleur zit in hun huwelijk en de volwassen kinderen zijn het huis al uit. Hij dwaalt doelloos rond, wandelt in het park, gaat naar de kunstgalerij, luncht met zijn zoon, gaat aarzelend en vol schuldgevoel een pornobioscoop binnen om daarna gauw een bezoekje aan een kerk te brengen... De plot schreeuwt van de banaliteit, maar daar lijkt het juist om te doen: één dag in het leven van een persoon, het werd al vaker beschreven. We volgen Mr Phillips en zien de wereld doorheen zijn ogen op een dag dat zijn normale levenspatroon grondig door elkaar geschud is. Hij gebruikt dan ook de vaardigheden van zijn normale dagtaak om greep te krijgen op de werkelijkheid: cijfers. Hij berekent allerlei mogelijke zinloze statistieken: heb je meer of minder kans om te sterven dan dat je de loterij wint... En aangezien de pit allang uit zijn huwelijk is, en cijfers zijn passie zijn, is de band tussen cijfers en seks snel gelegd: de gemiddelde seksuele betrekkingen van de Brit, masturbatiefrequentie, de kans dat je een vrouw op de bus tegenkomt die van anale seks houdt... En dan maar berekenen hoeveel tijd hij verloren heeft in zijn leven. Hel lijkt wel of John Lanchester de lezer in het grijze hoofd van Mr Phillips wil opsluiten om hem/haar op de sleur van het dagelijkse leven, het gebrek aan levenslust, het gebrek aan levenskwaliteit... attent te maken. Op een wat onwaarschijnlijke bankoverval na lijkt de voorbije dag al even grijs als een werkdag. Als hij thuiskomt, heeft Mr Phillips "geen flauw benul wat er nu gaat gebeuren", en wij ook niet... Hoewel de stijl en de manier van beschrijven een getalenteerd schrijver verraden, zal wie voortgaat op het succes van Lanchesters uitgebreid bekroonde debuut uit 1995, The debt to pleasure (De schuld van het genot -- 1996), wat teleurgesteld zijn. De verdienste van dit boek ligt dan ook meer in het verleggen van de grenzen, dan het voortborduren op de initiële succesformule.

John Lanchester, De heer Phillips, Prometheus Amsterdam, 2000, 221 p., € 665. ISBN 9053338799. Vert. van: Mr Phillips door Post, Maaike / Mulder, Arjen

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2000

deze pagina printen of opslaan