Vertaald proza

Anthony Powell: Lente

door Kris van Zeghbroeck

De Britse auteur en criticus Anthony Dymoke Powell (1904-2000) dankt zijn literaire bekendheid vnl. aan zijn twaalfdelige romancyclus 'A dance to the music of time' (1951-1975 -- 'Een dans op muziek van de tijd'); een sociaal-historische kroniek die de veranderende tijdgeest in Engeland van een groot deel van de voorbije eeuw in kaart brengt. Een vertaling van de eerste vier delen door J. Verheydt verscheen reeds in 1987-'88 bij Agathon, maar nu wordt een volledig nieuwe vertaling van de volledige cyclus gepland bij De Prom. Het eerste deel heet Lente: een kwestie van opvoeding. De cyclus zelf werd genoemd naar het gelijknamige doek van de Franse 17de-eeuwse schilder Nicolas Poussin. Daarin verbeeldt Poussin "de Seizoenen, hand in hand en met het gezicht naar buiten gekeerd, een rondedans maken[d] op het ritme van een lier die bespeeld wordt door een naakte, oude man met vleugels en een grijze baard. Het beeld van de Tijd bracht gedachten met zich mee van vergankelijkheid, van mensen die, net als de Seizoenen met het gezicht naar buiten gekeerd, hand in hand bewegen op een ingewikkelde maat; langzaam stappend, methodisch, soms een beetje onbeholpen, in draaiende bewegingen die een herkenbare vorm aannemen; of in schijnbaar zinloze wervelingen uitbarstend, terwijl de partners verdwijnen en weer opduiken, om opnieuw een patroon in het schouwspel te brengen; zonder controle over de melodie, misschien wel zonder enige controle over hun eigen danspasjes." Powell raakt hier meteen aan de epische essentie van zijn met horden personages bevolkte kroniek, die met het schilderij van Poussin een klassieke strengheid en een haast architecturale beheersing van ritmische structuur deelt. Lente, zomer, herfst en winter vormen dan ook de structurele coulissen van waarachter de verteller, Nicholas Jenkins, het speeltoneel aanschouwt. Hoewel Jenkins niet als een biografisch personage bedoeld is, deelt hij met Powell zowel achtergrond als ervaringen. Als eerste van drie delen die voor de lente van Jenkins leven staan, concentreert Lente: een kwestie van opvoeding zich op Nicholas' studietijd. Eerst in Eton, waar hij tijdens zijn laatste jaar (1921/22) een kamer deelt met zijn schoolvrienden Charles Stringham en Peter Templer.

Jenkins verhaal is wat afstandelijk met zin voor Britse humor en ondergedompeld in een diepe melancholie die door de humor soms wat aan de aandacht ontsnapt. Het lijkt wel of Nicholas in zijn observaties gedreven wordt door de gedachte dat alle mensen uitzonderlijk zijn als hun leefwijze en denkwereld maar van dichtbij gevolgd worden. Hoewel het duo Jenkins/Stringham vaag aan de studenten Charles en Sebastian in Brideshead revisited (1945) doen denken, moet je van Powell geen remake van Evelyn Waughs boek verwachten -- je moet eerder bij Proust zoeken om vergelijkingspunten te vinden. Volgens Powell zou Waugh trouwens geen kaas gegeten hebben "van de toon en gedragingen van de upper-classes". In die zin komen Powells bewoordingen en dialogen vaak vormelijk, gekunsteld en wat stroef over voor de moderne lezer, maar gaandeweg komen ze het naturalistische kader ten goede. Na wat aanpassing verloopt de lectuur van het eerste deel vlot en aangenaam; en hoewel je (voorlopig) geen schokkende intriges moet verwachten, beklijven de karakters zodat je met enige verwachting naar het volgende deel uitkijkt. De individuele hoofdstukken staan haast op zich als afgewerkte 'tableaux', opgebouwd uit breed uitgeschilderde "fijnzinnig opgemerkte details".

Anthony Powell, Lente, De Prom Baarn, 2000, 220 p., € 990. ISBN 9068016652. Vert. van: A question of upbringing door Leistra, Auke

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2000

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri