Vertaald proza
Jeanette Winterson: Het powerboek
door Kris van Zeghbroeck
Jeanette Winterson werpt zich met The.PowerBook (vert. als Het powerboek) op de internettechnologie om haar werk een nieuwe dimensie te geven. Verwacht geen futuristisch cyberplot vol interactieve auteurs, maar het internet als een metafoor voor de ongebreidelde verkenning van de interface tussen verbeelding en werkelijkheid. Cyberspace is voor Winterson een verbeelding van hoe "wij simultaan in meer dan één realiteit leven", de vrijheid om de ene wereld aan de kant te schuiven en de andere binnen te treden. Tijd en realiteit vervagen binnen Wintersons universum: twee hoofdpersonages, de androgyne Ali(x) en haar geliefde, mailen en chatten met elkaar, ontmoeten elkaar virtueel en mogelijk ook echt, verplaatsen zich in een onwerkelijk aandoend, haast sprookjesachtig heden en verleden, vertellen verhalen en figureren erin... Ondanks de internetsetting met sporadisch gebruik van computertermen als 'Open Hard Drive', 'New Document', 'Search', 'View'... profileert The.PowerBook zich meer als een staaltje van oosterse vertelkunst, 'verhalen van duizend-en-één nacht'. Het Turkse meisje Ali dat vermomd als man de eerste tulpen naar Holland smokkelt -- uitgerust met twee tulpenbollen als ballen en een gebalsemde tulpknop als penis, genaaid aan een leren riem -- en als geen ander(e man) de seksuele lusten van een prinses weet te bevredigen, zet meteen een toon die de rest van het boek blijft nazinderen. Blijkbaar weet die van oorsprong orale vertelkunst de hypertekstuele aard van het internet beter te vatten dan de chronologische en lineaire westerse vertelkunst. Passie en lust staan centraal in de vaak op zich staande liefdesverhalen als onderdeel van een vrouwelijke visionaire benadering om de meervoudige wereld open te breken en zich toe te eigenen. Ook al bevat dit boek meer verhaalelementen dan bv. Kunst en leugens (1994) toch is het uiteindelijk de poëtische vormgeving die primeert en zowat het handelsmerk van Winterson is geworden. Haar ideeëngoed komt op de keeper beschouwd wat mager en achterhaald over maar in talige evocatie blijft ze de concurrentie mijlenver voor. Toch blijft het oppassen: waar je jezelf in Kunst en leugens nog ongeremd en sensueel in een taalbad kon verliezen, dreig je nu hier en daar op clichématige zandbanken te stranden.
Jeanette Winterson, Het powerboek, Contact Amsterdam, 2000, 206 p., € 660. ISBN 9025495893. Vert. van: The powerbook door Polman, Maarten
Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2000
deze pagina printen of opslaan