Vertaald proza

E.L. Doctorow: City of God

door Kris van Zeghbroeck

Een groot kruis, gestolen uit de traditionele St Timothy's Episcopal Church, wordt uiteindelijk teruggevonden op het dak van de vooruitstrevende Synagogue for Evolutionary Judaism. De respectieve voorgangers, rector Thomas Pemberton en het rabbijnenkoppel Joshua Gruen en Sarah Blumenthal, staan voor een mysterie. Samen trachten ze klaarheid in deze zaak te brengen. Pemberton, die in een geloofscrisis verkeert, ziet er een teruggrijpen van het christendom naar haar joodse wortels in. Hij voelt zich dan ook letterlijk aangetrokken tot rabbi Sarah Blumenthal...

Deze New Yorkse verhaallijn laat zich niet lineair lezen. Een overweldigende kakofonie van fragmentarische stemmen overdondert de lezer. Hij krijgt niet één maar ontelbare verhalen te verwerken, die zich niet direct laten vatten. Slechts achteraf begint de reconstructie, kan de lezer uit een schijnbaar onontwarbaar kluwen zijn eigen verhaal reconstrueren. Geen snelle leeskost, maar een boek waar je de tijd voor moet nemen, om te ontdekken hoe losgeslagen fragmenten rond een aantal thema's als godsdienst, wetenschap en dergelijke vorm krijgen. Zeker als alle verhalen uiteindelijk uit de pen van de alomtegenwoordige en dus quasi goddelijke schrijver Everett blijken te komen.

City of God mag met zijn schijnbaar onsamenhangende maar verregaand gestructureerde compositie dan wel de meest experimentele roman van E.L. Doctorow zijn, de band met zijn oeuvre blijft behouden. Zo mogen filmische stijlmiddelen en jazzy improvisaties ook hier niet ontbreken. Voor de titel ging Doctorow te rade bij Augustinus' De civitate Dei ('Over de staat Gods'), een dogmatisch-christelijke interpretatie van de wereldgeschiedenis. Dat lijkt weinig te maken te hebben met de manier waarop City of God de twijfel hoog in het vaandel draagt. Wat is de betekenis van traditionele godsdiensten in een tijdperk van kwantummechanica en postmoderne filosofie, waarin 'twijfel' (en tegelijk relativiteit) als de grootste beschavende factor naar voren geschoven wordt?

E.L. Doctorow, City of God, Little, Brown and Company London, 2000, 272 p., € 1220. ISBN 0316854700

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2000

deze pagina printen of opslaan