Vertaald proza

V.S. Naipaul: Een half leven

door Kris van Zeghbroeck


De Nobelprijswinnaar voor Literatuur 2001 V.S. Naipaul mag dan afstand nemen van zijn Caribische roots, hij dankt er de uiteindelijke ontdekking van zijn schrijverschap aan. Zijn eerste werken zijn lichter van toon en hebben zijn geboorte-eiland Trinidad tot onderwerp. Zowel de Cariben als het oorspronkelijke moederland Indië ontgoochelen de verwesterde, totaal ontwortelde Naipaul. Begin jaren '60 verandert hij radicaal van koers: het onderwerp verschuift tijdelijk naar zijn Britse omgeving en de toon van zijn werk wordt strenger en filosofischer. De mimitators toont echter hoe moeilijk de thuisloze Naipaul het heeft met zijn morele taak als postkoloniaal schrijver. Het moment was aangebroken om uit het keurslijf van de fictie te ontsnappen. Op basis van bestaande genres ontwikkelt hij gaandeweg een eigen stijl waarin hij de grenzen tussen fictie en non-fictie laat vervagen. Die vernieuwing bezorgde hem in 1971 de Booker Prize voor Een staat van vrijheid, maar pas met Een bocht in de rivier (1979) leverde zijn nieuwe stijl een absoluut meesterwerk op. Waar Naipaul zich eerst vooral op de kritische analyse van de vrijheidsgedachte in de koloniale wereld gooit, gaat hij gaandeweg de mensen en de plaatsen die hij bezoekt onbevangen op de voorgrond plaatsen. Zijn synthese van autobiografie en fictie wordt zelfs een onderwerp in Het raadsel van de aankomst dat door de Nobelprijs-jury als een "meesterwerk" omschreven wordt. Naipaul wordt o.m. gelauwerd omdat hij de aandacht heeft gevestigd op het feit "dat de romanvorm niet universeel kan zijn omdat de ongeschonden wereld die de roman veronderstelt, bij gekoloniseerde volkeren uit elkaar is gevallen." Naipaul blijft kritisch, maar stuurt gaandeweg in zijn autobiografische en reisboeken zijn radicaal afwijzende houding bij. Met thema's als vervreemding, wantrouwen, ontworteling en misleiding blijft Naipaul een Caribisch, postkoloniaal en wereldauteur van formaat.

Zeven jaar na zijn vorige boek slaat Naipaul met Een half leven weer een nieuwe richting in. Hij vermijdt hier het komische van zijn vroege werk, laat de zorgvuldig gecreëerde dramatische scènes achter zich en gaat voorbij aan zijn kenmerkende vormvernieuwing (geschiedenis, fictie en autobiografie). Naipaul kiest voor het puur narratieve om een verhaal van generaties en continenten vanuit het oogpunt van een ontheemde verteller te brengen. Centraal staat de onzekerheid waarmee het hoofdpersonage Willie worstelt om richting te geven aan zijn leven. Dat brengt hem van zijn geboorteland Indië met een studiebeurs naar Londen en later vertrekt hij als schrijver naar Afrika. Hoewel de Caribische tussenstop van Naipauls familie omzeild wordt, zijn hier sterke biografische elementen aanwezig. Vooral het eerste deel van het boek weet te overtuigen. Opvallend is dat Naipaul zonder non-fictie-ingrediënten de geschiedenis en haar vliedende karakter weet in te bedden.

V.S. Naipaul, Een half leven, Atlas Amsterdam, 2001, 215 p., € 18,1. ISBN 9045006863. Vert. van: Half a life door Verhaart, Marianne

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2001

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri