Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, FEBRUARI 2016

Care Santos: Verlangen naar chocolade

door An Van Hecke

Wie het boek Verlangen naar chocolade in handen krijgt, kan bijna niet anders dan wegsmelten bij het nostalgische omslagbeeld van het kleine meisje met het rode jasje in een chocoladewinkel. De hoge verwachtingen die dit beeld oproept, worden door de Barcelonese schrijfster Care Santos volledig ingelost. De oorspronkelijke titel van het boek – in het Catalaans Desig de xocolata –, doet erg denken aan een klassieker uit de Mexicaanse literatuur, Laura Esquivels Como agua para chocolate (1989, vertaald als Rode rozen en tortilla’s). Deze roman behoort tot een genre waarin het centrale thema, eten en de eetcultuur, op een symbolische en historische wijze wordt uitgewerkt. 
 
Ook Santos brengt haar kroniek over chocolade vanuit verschillende invalshoeken: drie vrouwen, drie passionele verhalen, in drie eeuwen Barcelona, met als rode draad de porseleinen chocoladekan die ooit toebehoord heeft aan Madame Adélaïde, dochter van Lodewijk XV van Frankrijk. De drie verhalen worden voorgesteld als drie operabedrijven, met daarbij nog een prelude, twee interludia en een finale. In het eerste hoofdstuk, dat zich afspeelt in de twintigste eeuw, lezen we het verhaal van Sara, gehuwd met Max, maar verliefd op de excentrieke chocolatier Oriol. Het tweede verhaal gaat over Aurora, een dienstmeisje bij een rijke negentiende-eeuwse familie. Aurora, voor wie chocolade een verboden luxe is, is een fijngevoelige, attente en leergierige vrouw. Ten slotte is er de rebelse Mariana, weduwe van de beroemdste chocolademaker in het Barcelona van de achttiende eeuw. Mariana raakt verwikkeld in een complot omdat ze een geheime cacaomaler van haar overleden echtgenoot bezit. Van deze drie vrouwen krijgen we aangrijpende karaktertekeningen, maar ook de mannelijke personages komen sterk naar voren, zoals dokter Horacio Volpi (deel twee), een kranige zeventiger, fervent operaganger en kunstliefhebber, met een heel apart gevoel voor humor. 
 
De omgekeerd chronologische volgorde van de drie hoofdstukken geeft je als lezer het gevoel geleidelijk terug te keren in de tijd. Elk hoofdstuk heeft bovendien zijn eigen stijl: het eerste is zeer hedendaags en herkenbaar voor de lezer van vandaag; het tweede roept de sfeer op van een negentiende-eeuwse realistische roman, met veel oog voor detail; het derde is opgevat als een theaterstuk. Naast chocolade staat ook opera centraal, vooral in het tweede verhaal, waarin het operahuis Gran Teatre del Liceu een belangrijke rol speelt. Sommige personages zien hun eigen leven zelfs alsof ze mee acteren in Don Giovanni of La traviata, wat dan weer leidt tot een verrassende spanning tussen realiteit en fictie. Een historische roman kan je het niet echt noemen, maar fictieve en historische personages komen probleemloos bij elkaar, zoals ook af te leiden valt uit het personenregister achteraan het boek. De setting in Barcelona en in het bijzonder in de wijk rond de kerk Santa María del Mar ademt een magische sfeer uit. 
 
Care Santos heeft niet alleen een schitterende kroniek over chocolade geschreven – van de ontdekking van de cacaoboon in Amerika tot de verhalen over de meest verfijnde chocolademakers in Barcelona –, maar tegelijk schetst ze ook een beeld van een maatschappij waarin waarden en normen over drie eeuwen heen sterk veranderen. Een extra vermelding over de vertaling mag hierbij niet ontbreken: Jacqueline Visscher heeft met Verlangen naar chocolade een knappe prestatie neergezet. Zo worden bijvoorbeeld de verschillende taalregisters van de hoge en lage klassen in Barcelona heel subtiel in het Nederlands weergegeven. 
 
Slechts heel af en toe wordt de aandacht van de lezer wat afgeleid door breedvoerige omschrijvingen, maar gelukkig weet Santos de spanningsboog hoog te houden. Na het lezen van de laatste bladzijde voelt het alsof de stemmen uit de porseleinen chocoladekan nog niet alle verhalen hebben verteld. Santos heeft de lezer echt te pakken door net niet alles te zeggen, maar veeleer te suggereren, zodat je doorheen de lectuur ook zelf je verbeelding kan gebruiken. Er is het verlangen naar chocolade, maar tegelijk ook naar nieuwe verhalen, want na dit boek kan je alleen maar besluiten: dit smaakt naar meer.

Amsterdam : Wereldbibliotheek 2016, 383 p. Vert. van: Deseo de chocolate door Jacqueline Visscher. ISBN 9789028426474

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri