Vertaald proza

BOEKEN NR. 14, DECEMBER 2016

Claudia Piñeiro: De goedheid van vreemden

door An Van Hecke

Angst, ontreddering en verdriet. Je weet niet goed wat je overkomt bij het lezen van De goedheid van vreemden van de Argentijnse schrijfster Claudia Piñeiro en ook achteraf laat dit boek je niet meer los. Het is een intiem verhaal dat in de diepste zielenroerselen van de menselijke psyche graaft. De centrale vraag in deze roman ligt zeer gevoelig: waarom laat een moeder haar kind in de steek? Een gegeven dat op zich onbegrijpelijk is en toch probeert Piñeiro de echte redenen te achterhalen. 
Het is de moeder zelf die in de eerste persoon haar verhaal neerschrijft. De drie namen -Mary Lohan, Marilé Lauría en María Elena Pujol- verwijzen niet zozeer naar een gespleten persoonlijkheid, maar verraden wel iets van de complexiteit van de figuur die door omstandigheden een innerlijke, en ook uiterlijke, metamorfose heeft ondergaan. Over Mary Lohan, een docente Spaans in Boston, komen we van bij het begin vrij veel te weten. Ze keert na twintig jaar terug naar haar geboorteland Argentinië. Op de vraag waarom ze toen gevlucht is en wie Marilé of María dan wel waren, krijgen we maar mondjesmaat een antwoord. Alles speelt zich af in de microkosmos van het leven van een individu, een familie en een school, namelijk Saint Peter in Temperley, Buenos Aires. Toch krijg je ook een ruimer beeld van de tegenstellingen tussen de VS en Argentinië, vooral dan op sociaal en educatief vlak, want Mary Lohan reist officieel naar Argentinië om er een onderwijsevaluatie van Saint Peter te maken.
 
Het boek leest als een detective. De lezer wordt immers lang in het ongewisse gehouden over wát er precies gebeurd is, de auteur speelt sterk met suspense en pas op het einde vallen de puzzelstukjes in elkaar. De goedheid van vreemden is echter veel meer dan een detectiveroman. Wat al onmiddellijk opvalt, is de Nederlandse titel die ver afwijkt van de oorspronkelijke Spaanse, Una suerte pequeña. In het Spaans wordt gezinspeeld op alle soorten geluk die je kan hebben, in het bijzonder een klein gelukje, iets wat ons vaak wel eens overkomt. Mary’s moeder had het daar vroeger ook over: ‘Jij hebt nog eens geluk’, zei ze, toen Mary van haar man een mooi huis kreeg. Meestal gaat het dan om materiële zaken.
 
Toch kan zo’n klein gelukje ook je lot veranderen, zoals de toevallige ontmoeting met Robert op het vliegtuig, de man met wie Mary gaat samenwonen. Of ze dan écht geluk gekend heeft, blijft onduidelijk. Robert noemt Mary geen ‘gebroken vrouw’, zoals het boek van Simone de Beauvoir, maar een ‘beschadigde vrouw’. De reis naar Buenos Aires lijkt dan een zoektocht naar herstel in de hoop het beschadigde te repareren, al is het maar voor een klein beetje. De Nederlandse titel is een goed alternatief voor deze moeilijke vertaling van ‘Een klein gelukje’, want het opent meteen een heel andere thematiek die in deze roman zeer mooi is uitgewerkt. ‘De goedheid van vreemden’ verwijst naar een uitspraak van Blanche Dubois, een personage uit Tramlijn Begeerte van Tennessee Williams: ‘Ik heb altijd vertrouwd op de goedheid van vreemden’. In Mary’s traumatisch verhaal komt het beeld van deze goedheid sterk naar voren. De mens is klein en breekbaar, maar dan is er plots die ander, die vreemde, die louter door zijn aanwezigheid en medeleven een enorme kracht uitstraalt.
 
Piñeiro’s stijl is aangrijpend en dat weerspiegelt zich ook in de Nederlandse vertaling. Taal is bovendien een van de thema’s die vaak terugkomen in de roman. We zien hoe Mary Lohan haar woorden wikt en weegt, hoe ze in haar taalbeschouwingen nadenkt over hoe je iets precies uitdrukt. We zien hoe ze in vergelijkingen tussen het Engels en het Spaans op zoek gaat naar de werkelijke betekenis van woorden. Hoe schrijf je over pijn en verdriet? Dat lijkt wel de drijfveer van dit boek.
  
Kortom, dit is een pakkende roman over moederschap, verantwoordelijkheid en schuld, maar tegelijkertijd ook over de kwetsbaarheid van elke persoon. Maar hoe kwetsbaar en gebroken iemand ook is, er is altijd nog dat sprankeltje hoop op de goedheid van een ander en het verlangen om rust en troost te vinden in de poëtische kracht van de taal.

Amsterdam : Atlas/Contact, 2016, 269 p. Vert. van: Una suerte pequeña door Eugenie Schoolderman ISBN 9789025447885. Distributie Veen Bosch & Keuning

Meer besprekingen over Argentijnse literatuur

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri