Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2017

Annie Proulx: Schorshuiden

door Kris van Zeghbroeck

De Amerikaanse schrijfster Annie Proulx is op korte tijd een volwaardig ‘literair fenomeen’ geworden in het Nederlands taalgebied. Sinds het verschijnen van het met prijzen overladen Scheepsberichten in 1995 werd al haar werk prompt vertaald bij De Geus. Proulx werkt aan een uiterst origineel oeuvre waarin het achterliggende landschap boven de raak getypeerde personages uittorent. Proulx maakt geen psychologische dieptestudies, maar ze legt de sociaal-historische processen bloot die het leven van haar karakters bepalen.

In haar oeuvre reist Proulx door New England,  Vermont, Newfoundland, Texas, Oklahoma en kris kras doorheen de Verenigde Staten. Uiteindelijk streek ze met haar drie verhalenbundels Wyoming Stories en haar memoires Bird Cloud  neer in Wyoming: haar nieuwe grote liefde die ze met moeite kan loslaten. Maar uiteindelijk heeft ze naar eigen zeggen het onderwerp Wyoming uitgeput en wil ze niet voor een westernschrijver versleten worden. Tijd om nieuwe landschappen te exploreren.

De lang verwachte nieuwe horizonten en landschappen verschenen uiteindelijk eind 2016 onder vorm van haar magnum opus Barkskins (Schorshuiden). Leven en dood liggen aan het hart van het bestaan en zitten per definitie vervlochten in alle literatuur. Maar de intussen tachtiger Proulx werkt in een race tegen de klok om de verhalen in haar hoofd op papier te zetten. Tien jaar uitgebreid onderzoek en schrijven zitten samengebald in deze lijvige turf van bijna 800 bladzijden. Daarin volgt ze over verschillende generaties van 1693 tot 2013 het wel en wee van twee verschillende Franse pioniers en hun nageslacht.

René Sel en Charles Duquet trachten een nieuw leven te beginnen in Nieuw Frankrijk (Canada). Ze worden tewerkgesteld als een soort lijfeigene in de bosbouw met het vooruitzicht om op termijn een stuk land te verwerven. René is een harde werker die met een Mi’kmaq indiaanse trouwt en zo een dynastie van halfbloeden sticht die dicht bij de natuur leeft en vanuit de onderkant van de maatschappij de sociaal-economische veranderingen ondergaat.

Straatschooier Charles neemt al snel de benen om zijn fortuin te maken als pels- en houthandelaar. Hij vergaart fortuin door handel met China en sticht een houtdynastie door een huwelijk met een bemiddelde Nederlandse familie en de adoptie van een paar potentiële opvolgers. Duquet wordt Duke naarmate het handelsimperium zich uitbreidt.

Het hoeft geen betoog dat voor de Dukes de ontginning van de natuur primeert, ook als dat ten koste gaat van de indianen die het begrip eigendom niet kennen. Waar de indiaanse religie de door generaties gedeelde natuur omarmt om in de basisbehoeften te voorzien, moedigt de westerse religie de pioniers aan om het land van god te bezitten en te ontginnen. Westers ziekten, moord en verdrijving maken van de indianen collateral damage.

Langs de alternerende verhaallijnen van de twee families traceert Proulx de geschiedenis van Noord-Amerika en de onomkeerbare ontginning en destructie van het land en zijn oorspronkelijke bewoners. Deze geforceerde mars doorheen de geschiedenis met talloze personages getuigt van een uitgesproken zin voor antropologische geschiedenis maar laat weinig ruimte voor psychologische uitdieping van de personages.

Het landschap (met de nadruk op Atlantisch Canada & New England) en de antropologische geschiedenis primeren als hoofdpersonages van een opvallend gecondenseerd werk, dat met meer ruimte voor de psychologie van de menselijke personages gemakkelijk drie maal zoveel bladzijden had kunnen beslaan. Maar in Proulx’ handen kon Schorshuiden niets anders worden dan een gebalde vuist, een stevig onderbouwde aanklacht aan de onomkeerbare teloorgang van de Noord-Amerikaanse natuurlijke rijkdom in ruil voor geldgewin. Een thema dat nog steeds brandend actueel is.

Amsterdam : De Geus 2017, 795 p. Vert. van Barkskins door Regina Willemse. ISBN 9789044536805. Distributie L&MBooks

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri