Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2017

K. Schippers: Tot in de verste hoeken

door Tom Rummens

‘De biografie van mijn eigen blik,’ zo beschrijft K. Schippers zelf Tot in de verste hoeken, een bundeling van reeds bestaande stukken waarin het kijken centraal staat, aangevuld met zes nieuwe verhalen en beschouwingen. Met die woorden vat hij de inzet van het boek mooi samen. Zoals steeds bij K. Schippers gaat het ook hier eerder over het kijken dan over wat gezien wordt. En over wat er dan tijdens dat kijken gebeurt. Het is altijd het uitgangspunt van zijn schrijversschap geweest. En aangezien de dikke bundel vele jaren van dat kijken omvat, kan je het gerust een biografie noemen. Geen overzicht van wat er in het leven van Schippers is gebeurd, maar wel het verhaal van hoe zijn blik is geëvolueerd. Want tussen het kijken van een kind en dat van een oudere man wordt een hele weg afgelegd:  
 
‘Alleen door die storm van verlangens kon ik de richting van al die mannen en vrouwen in een beeld onderbrengen. Het meisje van drie had zo’n overkoepelend beeld niet nodig. Ze oogstte delen van wat zij zag, vermengde die met andere gebeurtenissen, liet kleuren van plaats verwisselen, bewegingen in elkaar overgaan. Niets stond nog vast.’  
 
Het is die overgang van de speelse vrijheid van het kind, naar de gedetermineerde blik van wie volwassen is, die Schippers telkens weer bezighoudt. Of eerder nog: het gevecht tegen die overgang en het verlangen van de oudere man om weer als een kind te kunnen kijken. Behoorlijk melancholisch allemaal, maar Schippers’ oprechte fascinatie is daardoor ook een baken van rust, een welgekomen pleidooi voor zorgvuldigheid en aandacht voor het kleine, alledaagse in een wereld vol snelle flashes. Want dat de nauwkeurigheid van Schippers’ pen kan tippen aan de weergaloze scherpte van zijn observatievermogen, is wel het minste wat je kan zeggen. Het maakt van elke tekst in deze bundel een feest van de observatie, gevat in een taal die vrij genoeg is om plezier uit te stralen, maar die tegelijk getuigt van precisie en vakmanschap. Schippers beheerst die combinatie meesterlijk.  
 
En of zijn verhalen nu over grote kunst gaan of over een postkaart met een duinzicht erop, telkens weer valt op hoe vindingrijk het kijken bij Schippers kan worden. Het is nooit een passief gegeven: het gaat om kijken en bekeken worden, en wat bekeken wordt kijkt altijd terug. Het is dat spel van kijken, verleiden, flirten met de werkelijkheid, dat Schippers meesterlijk beheerst. ‘Niets is verleidelijker dan kijken naar wat er net is gebeurd, ook als er bijna niets gebeurt, kijk zelf maar uit wat ik mijn raam blijf noemen.’  
 
Amsterdam : Querido 2016, 414 p. : ill. ISBN 9789021404127. Distributie: L&M Books

deze pagina printen of opslaan