Vertaald proza

BOEKEN NR. 7, JULI 2017

Marica Bodrožić: Kersenhout en oude gevoelens

door Katja Feremans

Haar verhuisdozen zijn nog lang niet uitgepakt, maar aan de wonderlijke stilte in de lege kamers in haar nieuwe flat in Berlijn voelt Arjeta Filipo meteen dat ze voor het eerst in twintig jaar thuiskomt.

Ze is opgegroeid in Sarajevo, maar in 1992, kort nadat haar twee broertjes er al voetballend op straat op een mijn trapten en omkwamen, verliet Arjeta de stad die vanuit de omliggende bergen voortdurend werd beschoten. Ze trok naar Parijs en ging er filosofie studeren.

Haar vader is gestorven tijdens de bijna vier jaar durende belegering van Sarajevo. Haar moeder heeft het beleg overleefd, maar de oorlogsellende heeft wel een blijvende schaduw op haar leven geworpen, vandaar Arjeta’s pijnlijke vaststelling: ‘Ik heb haar midden in de vrede aan de oorlog verloren’.

In de eerste zeven dagen na haar verhuis - goed voor de zeven romanhoofdstukken - keert de bijna veertigjarige Arjeta aan de hand van foto’s terug in de tijd, iets wat ze tot dusver zoveel mogelijk heeft vermeden. Tijden, talen en steden lopen daarbij dooreen in haar hoofd. Gelukkige herinneringen heeft ze aan de zomervakanties in Istrië, met gemengde gevoelens overdenkt ze haar turbulente jaren in Parijs.

De oorlog blijft ze liever wegduwen, maar hij komt niettemin bovendrijven of dringt zich langs omwegen op, via een voorval in Parijs, bijvoorbeeld, waarbij Arjeta op de Pont Mirabeau bruut werd overweldigd door Arik, de duistere schilder-fotograaf van wie ze dacht dat hij voor haar was voorbestemd.

Nu eens roept Arjeta in één gebalde zin een diepe emotie op, dan weer raakt ze niet wijs uit de brokstukken van haar gedachten en rijgt ze slechts losse woorden aan elkaar. Soms bespeelt ze een wel heel lyrisch, bijna ontoegankelijk register, zo onder meer wanneer ze bij het ochtendgloren dubt over het gezang van de vogels in de bomen op de binnenplaats van haar flat:

‘En in de lente beheersen ze nog altijd niet de syntaxis van de mensen, maar verzorgen ze zonder discussies zingend hun vogelbruiloft. Misschien zijn onze leestekens de pauzes op de weg naar een oereigen adem, die vlak achter de stembanden op ons wacht. In den beginne. Was het woord. Dat ons allemaal beschermde’.

Marica Bodrožić is erin geslaagd om op een ongedwongen manier flarden van de Joegoslavische politieke geschiedenis mee te nemen in haar verhaal. Van een verwijzing naar het Kale Eiland, een strafkolonie in de Adriatische Zee waar dissidenten onder Tito naartoe werden gestuurd, tot het onbegrip van Arjeta’s moeder over de vurigheid waarmee een jeugdvriend van haar dochter na jaren van etnisch geweld nationalistische ideeën bepleit.

Marica Bodrožić (1973) groeide tot haar tiende op bij haar grootvader in een dorp in Kroatië. Daarna is ze bij haar al eerder naar Duitsland geëmigreerde ouders gaan wonen. Over haar thuiskomst in het Duits gaat haar autobiografische tekst Sterne erben, Sterne färben (2007). Naast proza schrijft ze ook gedichten en beschouwingen.

Kersenhout en oude gevoelens
is de middelste roman van een trilogie over liefde, identiteit en de kronkelwegen van het geheugen. In Das Gedächtnis der Libellen (2010) was Arjeta’s vriendin Nadesjda de spilfiguur, in Das Wasser unserer Träume (2016) stond Ilja centraal, een man voor wie zowel Arjeta als Nadesjda ooit is gevallen.

Alleen Kersenhout en oude gevoelens, het deel dat in 2013 met de EU-literatuurprijs werd bekroond, is naar het Nederlands vertaald - de duffe titel van het origineel is woord voor woord overgenomen. Marica Bodrožić heeft de vriendschappen en liefdesrelaties er eerder schematisch in uitgewerkt. Haar ware inzet is Arjeta’s bekommernis om het hervinden van een samenhangend ik tegen de achtergrond van een vernietigd vaderland.

Marica Bodrožić: Kersenhout en oude gevoelens, De Geus Amsterdam, 2017, 222 p. ISBN 9789044536461. Vertaling van Kirschholz und alte Gefühle door José Rijnaarts en Irene Dirkes. Distributie: L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri