Vertaald proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2017

Anthony Marra: De tsaar van liefde en techno

door Kris van Zeghbroeck

Anthony Marra (1984) werd geboren en getogen in Washington DC. Hij studeerde aan de University of Southern California (BA) en de University of Iowa (MFA) aan de befaamde Iowa Writers' Workshop. Hij studeerde ook in Sint-Petersburg, waardoor hij gefascineerd raakte in Rusland en de opstandige deelrepubliek Tsjetsjenië.

Dat resulteerde in zijn debuutroman A Constellation of Vital Phenomena (2013, vert. Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden) over de oorlog in Tsjetsjenië (1994-2004). Nadat de deelrepubliek zijn onafhankelijkheid uitriep, werd die bloedig onderdrukt door het Russische leger. Een uitgebreide literatuurlijst schraagt het historische raamwerk waarbinnen fictieve personages opgevoerd worden. Maar hun verhaal heeft ook een universeel karakter dat de Tsjetsjeense oorlog overstijgt:

‘Wars shatter families, relationships, even stories. But Constellation is less a story about war than a story about ordinary people rebuilding their lives during and in the aftermath of war. It's a story not about rebels and soldiers, but about surgeons, nurses, and teachers, each of whom tries to salvage and recreate what has been lost. I felt it was important for the novel to embody on a structural level that stitching together of the past. Just as the characters piece together their individual lives, the novel as a whole attempts to piece together their collective story’. (Foyles.co.uk)

Pas kort voor de verschijning van zijn debuut, bezocht Marra als een van de eerste buitenlandse toeristen Tsjetsjenië. Dat maakte dat hij door verschillende Tsjetsjeense televisiestations geïnterviewd werd. Zijn feitenmateriaal op basis van boeken bleek grotendeels te kloppen, maar de eerste roltrap (een toeristische attractie) bleek pas in 2007 geïnstalleerd te zijn, zodat hij in de laatste rechte lijn nog wat redactiewerk voor de boeg had.

Met de verhalenbundel The Tsar of Love and Techno (2015, De tsaar van liefde en techno), bevestigt Marra zijn reputatie als gerijpt en doordacht schrijver van het eerste uur. Negen verhalen -- als een roman symmetrich gestructureerd rond een A en een B kant met een tussenliggend entr’acte – kunnen op zich gelezen worden, maar zijn uiteindelijk allemaal gelinkt aan Roman Markin, het hoofdpersonage van het eerste verhaal ‘De panter’.

Het begin ligt in Leningrad anno 1937 maar waaiert grotendeels uit in de jaren negentig en vooral in het nieuwe millennium naar Kirovsk, Grozny, de Tsjetsjeense Hooglanden en Sint-Petersburg, om in de eindeloze en datumloze ruimte te eindigen. Het resultaat is een caleidoscoop van de sociale problematiek in het Rusland na de val van de Sovjetunie. Nog steeds immens uitgestrekt van het Europese West-Rusland tot Siberië en Tsjetsenië maar blijvend geworteld in het verleden.

‘Like any historical nonfiction, Marra's fictional stories do not completely describe post-Soviet Russia. The effects of Soviet and post-Soviet history, including Putin's years in power; pollution; political corruption; yawning social and economic inequalities; conflict with the Chechens; high death rates, alcoholism, crime, and high drug rates are only part of the story. But an important one, and Marra tells it well.’ (History News Network)

Op basis van dit palmares werd Anthony Marra geselecteerd voor de Granta Best of Young American Novelists 3 (2017), een lijst die om de tien jaar door het magazine Granta wordt opgesteld om jong (jonger dan veertig) en veelbelovend Amerikaans talent in de schijnwerpers te zetten.

Anthony Marra: De tsaar van liefde en techno, De Bezige Bij Amsterdam, 2016, 347 p. ISBN 9789023499558. Vertaling van The Tsar of Love and Techno door Hien Montijn. Distributie: WPG Uitgevers

deze pagina printen of opslaan