Natuurfotografie

Wildlife Photographer of the Year 2011: Portfolio 21

door Kris van Zeghbroeck

De jaarlijkse wedstrijd Wildlife Photographer of the Year heeft de voorbije zevenenveertig jaar een wereldreputatie verworven. Met meer dan veertigduizend foto’s uit vijfennegentig landen blijft deze competitie het meest gerespecteerde forum voor artistieke natuurfotografie. Het beste materiaal wordt over de hele wereld getoond aan een miljoenenpubliek, wat maakt dat in sommige gevallen de strijd voor het behoud van bepaalde biotopen of soorten met meer kracht en succes gevoerd kan worden. De archieven van de wedstrijd krijgen zo een educatieve functie om mensen wereldwijd te confronteren met de pracht, verscheidenheid en kwetsbaarheid van het leven op aarde.

Hoewel er jaarlijks slechts één fotograaf de Award kan winnen, zijn er meerdere categorieën waarbinnen een winnaar, runner-up en een aantal eervolle vermeldingen gekozen worden. Uit de categoriewinnaars wordt de overkoepelende winnaar gekozen. De verscheidenheid van het fotomateriaal vinden we terug in de verschillende categorieën van de wedstrijd: dieren in hun biotoop, gedrag bij zoogdieren, vogels en andere dieren, de onderwaterwereld, dierenportretten, natuur in stad en tuin, ode aan de planten, creatieve visies op de natuur, ongetemde locaties, natuur in zwart-wit.

Daarnaast zijn er nog een paar speciale categorieën zoals de Eric Hosking Award, de Wildlife Photojournalist of the Year Award en de Gerald Durrell Award, die zich respectievelijk op het werk van aankomend talent (18 tot 26 jaar), een fotojournalistieke fotoreeks, en het vastleggen van bedreigde diersoorten toespitsen. Aangevuld met de Junior Awards (tot 17 jaar) waaruit de Young Wildlife Photographer of the Year gekozen wordt, krijgen we een grote verscheidenheid aan fotografische pareltjes die nu voor de eenentwintigste keer in de portofolio Wildlife photographer of the year gebundeld worden. Deze uitgave is ontegensprekelijk een aanrader om een idee te krijgen van wat het afgelopen jaar wereldwijd aan natuurfotografie heeft opgeleverd.

Deze editie wordt gedomineerd door de nieuwe Wildlife Photojournalist of the Year Award die de vrij recente One World Award (focus op de relatie mens en natuur) komt te vervangen. Met de BP-olieramp in de Golf van Mexico (2010) blijft voorlopig die link met de mens gehandhaafd, zij het in een fotoreportage van zes beelden. De Spaanse fotograaf Daniel Beltrá toont hier vooral luchtbeelden van het kleuren- en vormenspektakel dat de combinatie van olie, water, rook, vuur en schepen/boorplatform opleverde. Enerzijds wordt een moeilijk in beeld te brengen ramp gevisualiseerd, anderzijds maakt de luchtfotografie van de ramp een esthetisch schouwtoneel voor de kust van Louisiana.

Eén van de zes foto’s brengt ons met de voeten op de grond: een tegen de achterwand bij elkaar gedrumde, met olie besmeurde groep bruine pelikanen die in een tijdelijk opvangcentrum (Fort Jackson) het eerste stadium van de reiniging doormaken. Het afbreken van de ruwe olie is detecteerbaar op de vieze uitgespreide (eens witte) lakens. De normaal bleke hoofden en het bruin en grijze verenkleed kleuren respectievelijk oranje en mahonie, wat de prehistorisch elegante dieren een gefossiliseerde look geeft. Een iconisch beeld van een hartverscheurend drama, tevens bekroond met de overkoepelende Wildife Photographer of the Year Award.

Vogelfotografie staat opvallend centraal in de Nederlandstalige productie van fotoboeken in 2011 (zie verder). Een onderwerp dat ondanks de opdeling in categorieën ook in de Wildlife Photographer of the Year-competitie een stevige voet aan de grond heeft. Mogelijk ook omdat vogels doorheen de jaren minder uitputtend gefotografeerd werden dan de veel populairdere zoogdieren. Naast de bekroonde pelikanenfoto van Daniel Beltrá, werd Stefano Unterhinter bekroond in de categorie ‘creatieve visies van de natuur’ met een winters beeld van samentroepende wilde zwanen op Kussharomeer (Hokkaido, Japan). In de categorie vogelgedrag werd de Britse fotograaf Steve Mills bekroond met de foto van een snip die door een Britse valk gegrepen wordt.

De Gerald Durrell Award voor het vastleggen van bedreigde diersoorten gaat dit jaar naar de Zuid-Afrikaan Peter Chadwick met een foto van Afrikaanse zwarte scholeksters in de branding van Malgas eiland (Zuid-Afrika). Dat er bij jonge fotografen een passie voor vogels is, bewijst de Poolse tiener Mateusz Piesiak, die met een foto van twee Amerikaanse scholeksters die elkaar een strandhapje betwisten, de Young Wildlife Photographer of the Year binnenhaalt.

Er zijn globaal veel nieuwe namen bij de (categorie)winnaars van dit jaar, maar Bence Máté blijft de laatste vijf jaar prominent aanwezig. Deze jonge Hongaarse fotograaf kaapt voor de vierde keer de Eric Hosking Award weg met een portfolio waarin vogels opvallend aanwezig zijn. Vooral zijn foto’s op waterniveau van kroeskoppelikanen (Kerkinimeer, Griekenland), gemaakt met een vlottend afstandsbedieningsysteem, zijn grensverleggend.

Wie de hoogtepunten van de voorbije jaren in één band wil bekijken, komt aan zijn trekken met de uitgave Wild Planet (2010) die recent herdrukt is. Het boek is compacter en minder uitgebreid dan zijn voorloper Light on the earth, to decades of winning images dat in 2005 bij BBC Books verscheen. Aangezien het Natural History Museum sinds twee jaar zelf de jaarlijkse portfolio uitgeeft, heeft deze uitgever ook een eigen tribuut aan de Wildlife Photographer of the Year uitgegeven. Een beklijvend fotoboek dat naar meer smaakt. Wildlife Photographer of the Year, Natural History Museum London, 2011, 160 p. : ill. ISBN 9780565092986

Wild Planet, Natural History Museum London, 2011, 144 p. : ill. ISBN 9780565092504

deze pagina printen of opslaan