Nederlands proza

Kader Abdolah: Spijkerschrift

door Dirk Magerman

Aga Akbar is het zevende kind van Hadjar, verwekt door de heer van het kasteel. Hij wordt doofstom geboren en wanneer hij negen of tien jaar is, sterft zijn moeder. Zijn oom ontfermt zich over hem en leert hem lezen en schrijven. Althans, hij leidt hem naar een grot en laat hem een in een rotswand gebeitelde brief aan een koning overschrijven, een brief in spijkerschrift. Als Aga Akbar zelf iets wil schrijven, moet hij zich daarmee maar behelpen. Aga Akbar voelt zich zo verenigd met zijn bron van kennis dat hij als volwassene toeristen en geleerden begeleidt als ze de tekst op de rotswand willen bekijken.
 
Met de komst van de trein, een prestigieus project van sjah Reza Pahlavi, wordt Aga Akbar een van de rijkste mannen in het dorp. Met hamers en spijkers moeten honderden mannen een weg hakken in de rotswand van de grot, zonder de spijkertekst te beschadigen. Aga Akbar is sterk en wordt door de sjah uitstekend betaald. Wie rijk is, kan zich ook een mooie vrouw uitkiezen, maar Aga Akbar heeft hier minder geluk vanwege zijn handicap. De lange zoektocht van de bemiddelaarsters levert toch een bruid op, maar na zeven dagen is ze dood.
 
Jaren later baart zijn tweede vrouw een zoon, Ismaiel. Die komt uiteindelijk als vluchteling in Nederland terecht. Ismaiel krijgt op een dag een pakje aan, het boekje waarin zijn vader zijn gedachten noteerde in spijkerschrift. De vreemde teksten vallen niet te ontcijferen, maar zoals hij eertijds zijn vaders gebarentaal moest verduidelijken aan anderen, zo probeert hij nu het verhaal van het boekje te vertellen.
 
Kader Abdolahs boeken bewerken steeds hetzelfde onderwerp: de moeizame aanpassing van de migrant, de pogingen om zich een vreemde taal eigen te maken en er zich in uit te drukken. In dit sprookjesachtig verhaal verwoordt hij dit poëtischer dan voorheen. In Ismaiel herkennen we duidelijk Abdolah zelf, gevlucht uit Iran, bezeten van woorden en verhalen, hun kracht en hun wordingsproces. Hij weeft ook de geschiedenis van zijn vaderland door het verhaal: de macht van de Pahlavi's, de ommekeer met Khomeini en het einde van de liberalisering en de verwestering. Kader Abdolah heeft in enkele jaren tijd zijn naam als auteur gemaakt in Nederland. Geen geringe prestatie, maar dit boek bewijst opnieuw dat hij het waard is.
 
Kader Abdolah: Spijkerschrift, De Geus, Amsterdam 2017, 379 p. ISBN 9789044539448. Distributie: L&M Books
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2000

Andere besprekingen over Kader Abdolah


deze pagina printen of opslaan