Vertaald proza

Ursula Le Guin: Aardzee 1

door Paul Van Leeuwenkamp

In het algemeen is het hedendaagse literaire bedrijf sterk op de toekomst gericht, op nieuwe talenten die de top tien van morgen zullen aanvoeren, en klassieke successen blijven slechts in beperkte mate in druk. Fantasy (en sciencefiction) zijn nog sterker op de toekomst gericht en in deze genres verdwijnen de boeken definitief uit de winkel wanneer ze zijn uitverkocht. De belangstelling van de lezer wordt opgezogen door een groot aantal nieuwe boeken en de bejubelde meesterwerken van gisteren worden als de jeugdherinneringen van een oudere, al weer voorbijgestreefde generatie.
 
Gelukkig zijn er ook in de fantasy boeken die in zekere mate tijdloos zijn en zich aan die vergetelheid ontrukken, zoals Tolkiens In de Ban van de Ring en de Gormenghast-trologie van Peake. Een ander voorbeeld is de vierdelige Aardzee-serie van Ursula LeGuin, waarvan de eerste twee delen, Machten van Aardzee (1968) en De tomben van Atuan (1971), nu als Aardzee 1 opnieuw zijn uitgebracht. Ze tonen nog altijd dat LeGuin, bekroond met tal van prijzen, een van de belangrijkste sciencefiction- en fantasyschrijvers uit de tweede helft van de 20ste eeuw is.

De wereld van Aardzee bestaat uit een archipel van een groot aantal eilanden, zoals de menselijke samenleving bestaat uit al die eilandjes van afzonderlijke individuen. Machten van Aardzee vertelt hoe Ged opgroeit van een weinig opvallende jongen die zich maar met moeite staande houdt, tot de magiër die de wereld redt door in het reine te komen met zijn 'schaduw', zijn duistere kant. Een groeiproces dat als elk groeiproces met horten en stoten verloopt. In het grootste deel van De tomben van Atuan is het meisje Tenar de hoofdpersoon, de priesteres van ‘hen die geen naam hebben’, de duistere krachten in de wereld van Aardzee. Pas later duikt Ged op en slechts geleidelijk komt hij meer op de voorgrond. Ged heeft zich tot doel gesteld de balans in de wereld te herstellen en daarvoor moet hij leren samenwerken met de jonge vrouw Tenar. Het bereiken van een volwassen balans, daar gaan de boeken over. Een balans tussen licht en duisternis, mannelijk en vrouwelijk, leven en dood.

De groei naar die balans wordt uitgebeeld in een sterk episch vertelde fantasy, alsof iedere persoon die een volwassen balans bereikt een heldendicht waard is. Als een van de weinigen is LeGuin in staat die epische vertelstijl vakkundig in stand te houden en toch de spanningsbogen in haar verhaal niet te laten verslappen. Dat laatste komt ook doordat ze het verhaal de omvang geeft die het vraagt en het niet nodeloos opklopt zoals tegenwoordig in het genre vereist lijkt: de hele oorspronkelijke trilogie (het vierde deel verscheen 18 jaar later) is in het totaal net zo dik als één enkel boek van bv. Terry Goodkind of Raymond Feist. Een gegeven waarover deze auteurs eens zouden moeten nadenken, want Aardezee 1 is iedereen aan te raden, ook als je geen liefhebber van fantasy bent of de boeken al eens gelezen hebt.  
 
Ursula Le Guin: Aardzee 1, De Boekerij, Amsterdam 2015, 491 p. Vertaling van Earthsea door F. Oomes. ISBN 9789022574706. Distributie Lannoo
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf

Meer besprekingen over Ursula Le Guin


deze pagina printen of opslaan