Vertaald proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2018

Witold Gombrowicz: Verhalen. Ferdydurke. Trans-Atlantisch. Pornografie. Kosmos

door Lukas Vanacker

Witold Gombrowicz (1904-1969) is een van de belangrijkste Poolse schrijvers. Uitgeverij IJzer publiceert dit jaar een tweede druk van de Nederlandse vertaling van een bundel, die vier grote werken en een verzameling verhalen uit zijn ‘rijpingsjaren’ omvat.
 
Het bekendste werk van Gombrowicz is Ferdydurke (1937), waarin een volwassen man terug naar school wordt gestuurd om weer onvolwassen te worden. In 1939, vlak voor het begin van de Tweede Wereldoorlog, vluchtte Gombrowicz naar Argentinië. Tijdens de oorlog werkte hij bij een bank, waar hij tijdens de uren Trans-Atlantisch schreef, het boek dat in 1945 klaar was maar pas in 1953 gepubliceerd raakte. Later keerde hij terug naar Frankrijk en Duitsland, waar zijn boek Pornografie (1960) de literaire wereld veroverde. Daarin ziet de auteur uit de meest alledaagse situaties iets pornografisch. Het raadselachtige Kosmos (1965) wordt door velen als zijn meest geslaagde roman, die hem heel wat internationale prijzen opleverde.
 
Gombrowicz is een meester in het beschrijven van onbeduidende zaken en handelingen, die hij tot in het absurde uitvergroot. Met zijn absurdistische, hilarische en droge stijl wordt hij vaak vergeleken met Kafka en Beckett. Zo vertelt hij uitgebreid over het vegetarische feestmaal van Gravin Van Teuperen, die ‘geen geluk meer vindt buiten een bloedende biefstuk. Te veel vleesluchten!’. Gombrowicz beschrijft daarin nauwkeurig alle vreemde gasten, van de tandeloze markiezin tot de fijngevoelige poëet baron d’Apfelbaum, die aan tafel fluistert:
 
‘Dit soepje was zeer rijk en gul
Ware de kok niet zulk een…’
 
De grootste hindernis ligt vermoedelijk bij het openslaan van het boek. Voor het lezen van een turf van 1.000 bladzijden van een al bij al toch redelijk onbekende Pool is enige discipline nodig.

Witold Gombrowicz: Verhalen. Ferdydurke. Trans-Atlantisch. Pornografie. Kosmos, IJzer, Utrecht 2018, 971 p. ISBN 9789086841219. Vertaling uit het Pools door Paul Beers. Distributie EPO 

deze pagina printen of opslaan