Min Jin Lee (1968)
werd geboren in het Zuid-Koreaanse Seoul en emigreerde in 1976 als zevenjarige met
haar ouders naar de Verenigde Staten. Ze groeide op in Elmhurst (Queens) en
bracht veel tijd door in Queens Library, waar ze leerde lezen en schrijven. Lee
studeerde geschiedenis aan Yale College en rechten aan Georgetown University
Law Center. Tot 1995 werkte ze als bedrijfsjurist in New York, maar koos
uiteindelijk voor een onzekere loopbaan als schrijver.
Lee heeft
een grote passie voor negentiende-eeuwse auteurs als George Eliot en Honoré de
Balzac. Haar voorkeur voor realistische romans in de Victoriaanse traditie
wordt weerspiegeld in haar lijvige romans en het hanteren van de auctoriële vertelstijl. De ‘literaire’ bijbel is voor haar een grote
inspiratiebron, die ze regelmatig ter hand neemt om haar schrijfproces vooruit
te helpen:
‘Before each
writing session, I started to read the Bible like a writer, thinking about
language, character, and themes. And as I read the Book of Genesis, I started
to see why the Bible has been the ur-text for so many Western writers of
classics: It’s such a rich text, one that could spawn thousands if not hundreds
of thousands of novels, poems, and plays’. (The Atlantic)
Min Jin Lee
schrijft al fictie, non-fictie en essays sinds haar studententijd voor
uiteenlopende publicaties, maar in boeken uitgedrukt is haar oeuvre relatief
beperkt met slechts twee gepubliceerde romans op haar vijftigste. Veel heeft te
maken met de uitgebreide research die eraan voorafgaat.
Vooral de
voor de National Book Award 2017 genomineerde roman Pachinko heeft een ontstaansgeschiedenis van bijna dertig
jaar, nadat Lee in 1989 een lezing van een missionaris volgde die werkte met
Koreaanse migranten in Japan. Op een bepaald moment werd het project
opzijgelegd, om haar debuutroman Free Food for
Millionaires (2007, Han) te schrijven.
Daarna
verbleef ze ruim vier jaar in Japan (2007-2011) om uitgebreid Koreaanse
migranten te interviewen, wat uiteindelijk in 2017 haar tweede roman opleverde.
Naar verluidt werkt ze nu aan een derde roman onder de titel American Hagwon (‘I want to write about
the importance and dangers of education for Koreans around the world’), om zo over
een aantal jaren een stevige trilogie af te ronden, waarin Korea en de
Koreaanse migratie centraal staan.
Han focust op de in het straatbeeld opvallend aanwezige Amerikaans-Koreaanse gemeenschap in Elmhurst (New York), de economische tijdgeest en de verhoudingen tussen de sociale
klassen, met speciale aandacht voor de identiteitsverschuivingen die plaatvinden binnen etnische en
sociale migratiepatronen.
Het begrip ‘Han’ staat voor verdriet en verlies van identiteit.
Als individuele expressie zit het geworteld in de Koreaanse traditie, maar
groeide pas uit tot een nationaal, maatschappelijk en cultureel gegeven door de
gewelddadige Japanse bezetting van Korea.
Vandaag wordt Han doorgaans geassocieerd met families die
gescheiden werden in de Koreaanse oorlog. Het leeft voort in de volgende
generaties, die opgroeien in een opgesplitst land. Min Lin Jee gebruikt Han om de
innerlijke strijd van Koreanen in de Amerikaanse diaspora in de verf te zetten.
In Free Food for Millionaires (Han) volgen we Casey Han, een eigengereide dochter van traditionele Koreaanse migranten die een droogkuis uitbaten in Queens. Met een diploma economie van Princeton op zak en een populaire blanke vriend, wil de werkloze Casey opgaan in de glamour wereld van Manhattan. Voldoende elementen om sociaal, cultureel en individueel mijlpalen te verzetten en een identiteitscrisis te cultiveren.
Met Pachinko
verhuizen we naar het haast ondergrondse, verborgen leven van de Koreaanse gemeenschap in Japan. Een grote
sprong voor Min Jin Lee, van een vertrouwde wereld met autobiografische
elementen, naar het observatiepunt van buitenstaander.
Deze Japanse
Koreanen of Zainichi (i.e. vreemdeling die in Japan verblijft) zijn migranten
uit de koloniale periode en hun afstammelingen. Hoewel sommigen vandaag al vijf
generaties in Japan wonen, blijft de Koreaanse afkomst als een discriminerend
stigma boven hun hoofd hangen, zelfs als ze het Japans staatsburgerschap hebben
of binnen de Japanse gemeenschap getrouwd zijn.
‘Pachinko’
is een Japanse gokmachine met een lange geschiedenis die in Min Jin Lee’s boek brood
op de plank brengt voor een van de hoofdpersonages, maar tevens een
metafoor is voor de toevalligheden die het leven sturen. Min Jin Lee is
dan wel de alwetende, goddelijke verteller die het lot bepaalt, ze haalt haar
inspiratie om haar personages te benaderen uit het Bijbelse verhaal van Jozef
(zoon van Jacob) uit het boek Genesis: ‘If suffering and injustice can be
recast as opportunities for empathy and forgiveness, even life’s worst events
can feel like divine fate’. (The Atlantic)
Verbannen
uit een Koreaans vissersdorp, begint een Koreaanse familie een nieuw leven in Japan, dat ze over verschillende generaties uitbouwt, gedurende een periode van honderd
jaar. Eind jaren zestig reflecteert Nabuo Ban (geboren Noa Baek) op de lange
weg die zijn familie en hijzelf moeten afleggen om binnen de Japanse maatschappij
een plaats te vinden. Een verborgen leven waarin de drang tot assimilatie
voortdurend afgeremd wordt door de angst om ontmaskerd en verworpen te worden, om zijn job en
zijn gezin te verliezen.
Het blijft
generaties lang een pijnlijk gevecht om te overleven in een vreemd land, waar
elke drie jaar de verblijfsvergunning verlengd moet worden en je verborgen
identiteit via de administratie te achterhalen is. Niettemin projecteert Min
Jin Lee als regisseur ook het beeld van de weerbaarheid en het doorzettingsvermogen van haar personages, die
desondanks met humor, zang en dans ook licht in hun donkere levens laten
schijnen. Een invalshoek die ze pas ontdekte toen ze de Japanse Koreanen effectief kon
interviewen.
Min Jin Lee: Han, Meulenhoff Amsterdam, 2020, 636 p. ISBN 9789029093743. Vertaling van Free Food for Millionaires door Mariella Duindam en Paul van der Lecq. Distributie Lannoo
Min Jin Lee: Pachinko, Meulenhoff Amsterdam, 2018, 511 p. ISBN 9789029092494. Vertaling van Pachinko door Ineke Lenting en Paul van der Lecq. Distributie Lannoo
deze pagina printen of opslaan