Vertaald proza

BOEKEN NR. 6, JUNI 2018

Marguerite Duras: De boa

door Jan Baes

‘We gingen dus kijken hoe de boa zijn zondagskip verzwolg. Op andere dagen had de boa honger. Dan kreeg hij alleen dood vlees, of enkel zieke kippen. Maar op zondag was zijn kip springlevend, omdat de mensen dat leuker vonden’.
 
Aan het woord is een dertienjarig meisje uit Franse kolonie Indochina, dat één keer per week het pension waarin ze verblijft, mag verlaten voor een uitje naar de Jardin Botanique. Ze is dan in gezelschap van mademoiselle Barbet, de directrice, die er moet voor zorgen dat meisjes uit de betere klasse in haar instituut een gedegen opleiding krijgen tot eerbare vrouw van een koloniale machthebber. Het verhaal speelt, zoals de eerste zin vermeldt, in 1928.
 
Om ook haar dochter aan zo'n 'fatsoenlijke' man te helpen betaalt de moeder van het meisje een kwart van haar magere salaris aan het gereputeerde pension; een salaris dat, o schande, verdient moet worden op het platteland, als lerares aan een inheemse school, wat haar meteen diskwalificeert in diezelfde blanke samenleving.
 
Zo komt het dat, als tijdens het weekend alle andere meisjes er mogen op uit trekken, het meisje alleen blijft met de 75-jarige mademoiselle die haar, na de traditionele halte bij de boa in de zoo, telkens bij zich roept voor een al even verwarrend ritueel: 
 
‘Ik ging terug naar de kamer van Bardet. Daar vond ik haar altijd op dezelfde plek voor het raam, glimlachend, in een roze onderjurk, de schouders bloot’.

Volgt dan de een tirade van de oudere vrouw over de vele gemiste kansen in haar leven - omdat ze te laat het belang van mooie lingerie had ingezien. Maar intussen is voor het jonge meisje die verspilde maagdelijkheid 'overoud', het lichaam 'verteerd' en de geur van het alom aanwezige anjerparfum misselijkmakend.
 
Bijna vanzelfsprekend gaat ze beide gebeurtenissen met elkaar verbinden, waarbij het wreedaardige en onvermijdelijke lot van de kip, die langzaam in het lichaam van de majestueuze maar volop levende boa verdwijnt, een hoge mate van natuurlijkheid en sensualiteit zal verkrijgen. Het tegendeel dus van het decadente en morbide tafereel waarop ze nadien door Bardet wordt onthaald. Het ene als een opwindende levensles, het andere als een vuige aanslag op haar innerlijke wereld: 
 
‘Zoals de kip werd verslonden door de boa, zo werd Bardet verslonden en verteerd door spijt en deze twee vormen van verslinden die elkaar regelmatig opvolgden kregen in mijn ogen een nieuwe betekenis. Ik stond op het snijpunt van twee morele extremen’.
 
Een indringende novelle van Marguerite Duras (1914-1996) uit de bundel Des journées entières dans les arbres (1954), maar voordien al verschenen in het tijdschrift Les Temps Modernes in 1947. De vertaling volgt de bewerkte versie uit 1954 en maakt meteen duidelijk hoezeer hij in embryo alle thema's bevat die Duras tijdens haar schrijversleven zouden bezig houden. De wreedheid die deel uitmaakt van alle menselijke relaties, met name op seksueel vlak, de onmacht om er tegenin te gaan, de onmogelijkheid ook voor het creëren van een balans of een vorm van harmonie. Zoals veel van haar werk is ook dit vroege maar zonder meer beklijvende verhaal autobiografisch geïnspireerd.
 
Marguerite Duras: De boa, Vleugels, Bleiswijk 2018, 16 p. ISBN 9789078627463. Vertaling uit het Frans door Ilse Barendregt 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri