Vertaald proza

Alejandro Zambra: Bonsai

door Hugo Van Hoecke

In zijn nawoord bij deze flinterdunne roman schrijft Luc de Rooy dat hij het boek al wel een keer of vijftien gelezen heeft, zozeer koestert hij het verhaal. Ikzelf heb mij beperkt tot een keer of twee, mij telkens afvragend wat precies de finesse ervan uitmaakt en waarom het je als lezer zo in de ban houdt. Het verhaal is niet echt spectaculair: op het eerste gezicht is het een ordinaire liefdesgeschiedenis als zovele andere. 
 
Julio en Emilia knopen een delicate relatie aan die stoelt op seks en samen boeken lezen. Voor het overige laveren ze vooral tussen de incidenten van alledag. Soms doen ze dat samen, maar meestal langs elkaar heen, zodat ze dus samen eenzaam zijn in hun zoektocht naar vastigheid in een omgeving die zij niet in de hand hebben. Dat beide jongelui veeleer types zijn, blijkt al vanaf de eerste bladzijde, waar de personages worden voorgesteld: 'Laten we aannemen dat zij Emilia heet of heette en dat hij Julio heet, heette en altijd zal heten'. 
 
In feite staan beide protagonisten model voor een generatie die het niet moet hebben van grote idealen en heldhaftig gedrag, maar die uit de realiteit van de dag haalt wat ze voor zichzelf voordelig acht. En toch verhult deze utilitaire levenshouding een wazige heimwee naar standvastigheid, een heimwee die onderhuids leeft en maar al te gemakkelijk verschraalt. Dat leidt tot tragiek: lang nadat ze elkaar uit het oog verloren zijn, gooit Emilia zich voor een trein en geeft Julio zich over aan gratuit gedrag. In de enigszins cryptische verwoording van de auteur luidt dit: Emilia besluit niet verder te gaan, maar ze loopt door. Julio, die niet sterft, zal dan weer doorlopen, maar besluiten om niet verder te gaan.
 
Uit deze summiere omschrijving mag blijken dat dit een veelgelaagd verhaal is, wat ook wordt belichaamd door het beeld van de bonsai, het miniboompje dat voortdurend moet worden bijgesnoeid en dat niet kan leven buiten de pot waarin het rust. Een bonsai verzorgen is als schrijven, bedenkt Julio, die daarmee een nieuwe laag aansnijdt. Als geen ander slaagt de jonge Chileense auteur Alejandro Zambra erin om die lagen in rake, trefzekere bewoordingen met elkaar te verweven. De onderkoelde toon die hij daarbij hanteert sluit perfect aan bij de onderkoeling die het vertelde kenmerkt. In al zijn nuchterheid is het verhaal overigens verrassend poëtisch. Een merkwaardig debuut. 
 
Alejandro Zambra: Bonsai, Karaat, Amsterdam 2010, 94 p. ISBN 9789079770014. Vertaling van Bonsái door Luc De Rooy
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2010 

deze pagina printen of opslaan