Vertaald proza

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2018

Lana Lux : Kukolka

door Tom Rummens

Het ene coming of age verhaal is het andere niet. Voor wie daar nog aan zou twijfelen is er nu Kukolka, de debuutroman van de naar Duitsland gevluchte Oekraïnse schrijfster Lana Lux. Het is een even rauw als noodzakelijk verhaal, en Lux heeft het zonder enige opsmuk neergeschreven, zonder literaire trucjes of mooischrijverij. Dat was ook niet nodig, want het verhaal doet het werk vanzelf. Kukolka is een echte stomp in de maag.
 
Samira ontsnapt uit het weeshuis als ze zeven is. Gelijk heeft ze, want het is een vreselijke plek, een vergeetput, toekomstloos, van god en alleman verlaten. Haar einddoel is Duitsland, waar een vriendinnetje uit het weeshuis is ondergebracht bij een pleeggezin. Duitsland is Samira’s gedroomde maar onbereikbare paradijs, en vanaf dat moment is het de drijvende kracht achter haar handelen. Maar Duitsland is nog ver. Ze komt terecht bij Rocky en zijn clan, in een gekraakt pand, en wordt veroordeeld tot de bedelstaf. Al gauw beseft ze dat het leven hier niet veel beter is. Alweer ligt ze in het onderste schuifje. Ze heeft het recht te overleven, maar daarmee is het voornaamste ook gezegd. Haar dagen brengt ze bedelend en zakkenrollend door, ’s nachts probeert ze uit de klauwen van Rocky te blijven. Dat is niet makkelijk, want Rocky laat alsmaar doordringender zijn oog vallen op de mooie Samira.
 
Samira wordt Kukolka (‘popje’) voor Rocky, zijn nieuwste nummer één. Het levert haar mooie kleren op en nog wat andere privileges, maar die keren zich binnen de kortste keren tegen haar. Nauwelijks twaalf is ze als ze meegetroond wordt naar feestjes waar seks, drank en drugs welig tieren. Kukolka is een vogel voor de kat. Ze maakt de vreselijkste dingen mee, en het duurt niet lang voor ze haar omgeving en in het verlengde daarvan ook zichzelf zodanig haat dat ze alles liefst zou willen zien verdwijnen: 
 
‘Ik voelde de kracht en de onweerstaanbare drang om het huis, met iedereen erin, gewoon uit de grond te trekken, het open te scheuren en in steeds kleinere stukken te breken tot er alleen nog een enorme stofwolk van overbleef. Een stofwolk die ook mij zou opslokken en verteren.’
 
Maar dan komt Dima in beeld. Hij pikt Kukolka op van straat en lijkt het beste met haar voor te hebben. Ondanks het ontoelaatbare leeftijdsverschil lijken de twee elkaar graag te zien. Samira geniet van de positieve aandacht en van de materiële luxe die Dima haar kan bieden: een mooi appartement, nieuwe kleren, lekker eten, en voor het eerst in haar leven de illusie van gelijkwaardigheid. Maar natuurlijk zit dit scheef. Dima is een loverboy die erin slaagt Samira een gevoel van oprechtheid aan te smeren, maar in werkelijkheid is hij uit op seks, eerst voor zichzelf, en uiteindelijk ook voor het geld. Samira komt, nog steeds op minderjarige leeftijd, in de prostitutie terecht en algauw zal blijken dat ze het dieptepunt in haar jonge leven nog lang niet bereikt heeft.
 
Steeds subtieler worden ze, de valkuilen waarin Samira, en met haar de lezer, gelokt wordt. Het weeshuis, de bende in het kraakpand, de nette Dima in zijn chique appartement. Samira lijkt goed terecht te komen, maar in werkelijkheid raakt ze steeds verder verwijderd van het pad dat je haar zou toewensen. Lana Lux heeft dat verhaal neergeschreven in een heldere, feitelijke taal, die niks aan de verbeelding overlaat. Het is misschien de beste manier om dit verhaal te vertellen, en om de lezer te laten nadenken over het lot van Samira. Dat is nodig, want er zijn helaas veel te veel Samira’s in de wereld.
 
Lana Lux: Kukolka, Nieuw Amsterdam, Amsterdam 2018, 301 p. ISBN 9789046823569. Vertaling van Kukolka door Marcel Misset. Distributie Pelckmans Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan