Vertaald proza

Rafael Chirbes: De val van Madrid

door Jan Baes

De dag dat iedereen de dood van Franco verwacht, nadat hij wekenlang kunstmatig in leven was gehouden uit angst voor politieke onrust, is ook de dag van de verjaardag van José Ricart, een 75-jarige ondernemer die groot en rijk is geworden met het regime. Het is ook de dag dat zijn zoon en opvolger in de zaak, Tomás Ricart, rede en redelijkheid betracht bij zijn jongste zoon Quini. "Zal ik je eens wat vertellen? De mens moet wennen aan een leven met smerigheid. Sterker nog, de mens is alleen maar denkbaar als levend met smerigheid, want smerigheid hoort bij hem, het is deel van hem, vanaf dat hij in de luiers zit." Quini, die aan de universiteit van Madrid studeert en zich heeft aangesloten bij een uiterst linkse studentengroepering, heeft daar natuurlijk geen boodschap aan. Net zo min als de oudste zoon, Josemari, die lid is van de falange en deel uitmaakt van een rechtse knokploeg, altijd klaar om de verworven rechten te verdedigen. Ze zijn de enige kleinzoons van José Ricart, en vooral hun moeder Olga Albizu, die het feest organiseert, maakt zich zorgen over mogelijke conflicten. Alle personages die in dit fresco optreden hebben van ver of dichtbij te maken met dat feest. Ze zijn er op uitgenodigd, ze zijn aanwezig, of ze zijn betrokken.
 
De auteur bouwt langzamerhand de spanning op voor iets wat onvermijdelijk is maar waar niemand de uitkomst van kent. Stuk voor stuk tekent hij bijzonder knappe portretten van de personages die hij in hun diepste motieven ontleedt, net zoals hij dat al gedaan had in dat eerste frescoboek De Lange mars, waarin de generatie die de burgeroorlog had meegemaakt geconfronteerd werd met haar kinderen. Zoals ook in dat boek gaat het hier om allen op hun eigen manier geëngageerde mensen, met goede en minder goede bedoelingen, met goede en minder goede resultaten. Of om het nogmaals met de bedachtzame Tomás Ricart te zeggen: "Waarom maakte iedereen zich druk over het lot van de mensheid en leek niemand een zier te geven om het lot van de dingen om zich heen?" Een meesterlijk tijdsbeeld.

Rafael Chirbes: De val van Madrid, Menken, Kasander & Wigman, Leiden 2003, 301 p. ISBN 90-74622-43-7. Vertaling van La caida de Madrid. 
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2003 

deze pagina printen of opslaan