Non-fictie
BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018
Remco Breuker: De B.V. Noord-Korea. Een kernmacht in de marge
door Jo Vanderwegen
Met de regelmaat van de klok verschijnt wel
eens een boek of bericht over Noord-Korea. Vaak gaat het dan om een verzameling
bizarre weetjes over de afgesloten dictatuur of om kleurrijke foto’s van
typische massa-evenementen en legerparades. Hoogleraar Koreaanse studies Remco
Breuker wil dit patroon doorbreken met zijn boek De B.V. Noord-Korea. Daartoe analyseert hij de
politiek-maatschappelijke toestand van Noord-Korea aan de hand van enkele
thema’s: de ontwikkeling van het land tot een kernmacht; de continue grove
schendingen van de mensenrechten; het totalitaire regime dat als een reuzegroot
toneelstuk geregisseerd lijkt en de misdaden van de Koreaanse staat (zoals het
faciliteren en zelf actief meewerken in valsmunterij, actieve drugsproductie en
dergelijke meer).
Remco Breuker heeft zijn werk laagdrempelig gehouden en bespaart de lezer
een lange inleiding in de geschiedenis van het Koreaanse schiereiland. Hij komt
meteen ter zake en bespreekt in het eerste hoofdstuk de hedendaagse situatie van
het land in internationale context. Daarbij valt op dat De B.V. Noord-Korea
duidelijk een boek voor het brede publiek is, wat gezien de schaarste aan
effectarme studies over het land alleen maar zeer positief is. Dat daarbij dan
voetnoten, een index en zelfs een inhoudsopgave ontbreken, kan men nog
aannemen, maar het weglaten van een kaart van Noord-Korea en de andere
Aziatische landen in een hoofdstuk dat de internationale situatie schetst, is
toch vreemd te noemen. Het mag dan ook duidelijk zijn vanaf de eerste pagina: De B.V. Noord-Korea moet eerder
beschouwd worden als een urgent journalistiek stuk met een duidelijke opinie
dan als naslagwerk.
Remco Breuker maakt een zeer persoonlijke, aangrijpende en gedurfde
analyse van Noord-Korea. Daarbij schuwt de Leidse hoogleraar niet bepaald het
risico. Zo klaagt hij de Nederlandse overheid impliciet aan omdat ze toelaat
dat verschillende Nederlandse scheepsbouwers in Polen al dan niet bewust
gebruikmaken van Noord-Koreaanse dwangarbeid. De hoogleraar suggereert dat de
scheepsbouwers eigenlijk zo goed als zeker van deze situatie op de hoogte zijn
en stelt ook dat de Nederlandse politiek (o.a. het ministerie van Buitenlandse
Zaken) er alles aan doet om deze situatie toe te dekken. Hij laat uitschijnen
dat mede door zijn volhardend onderzoek in dit dossier het voor hem nog langer
onmogelijk werd om nieuwe subsidies voor meer research naar dit soort
misstanden los te krijgen. Ook bij de toekenning van de Nobelprijs voor de
vrede aan de Zuid-Koreaanse president Kim Dae-jung in 2000 plaatst hij veel
kanttekeningen. Op zijn minst twijfelt Breuker aan de (ondoordachte) hulp en
het overdreven optimistisch wensdenken van de Zuid-Koreaanse president, zodat
het Noord-Koreaanse regime onbedoeld gesteund werd en mede hierdoor vandaag nog
steeds in het zadel zit.
Die brisante en opmerkelijke conclusies niet te na
gesproken, laat het redactiewerk van het boek flink te wensen over. Meerdere
malen worden er acroniemen of persoonsnamen gehanteerd die pas vele pagina’s
later – soms zelfs nooit – verklaard of geplaatst worden. De B.V. Noord-Korea maakt bovendien door
vele herhalingen een rommelige indruk. Het ene hoofdstuk krijgt een conclusie;
bij andere hoofdstukken ontbreekt een dergelijke structuur. Ook het sterk
wisselende taalregister (soms wel heel informeel) en de variërende kwaliteit en
lengte van citaten doen af en toe vermoeden dat het boek zijn oorsprong kende
als een verzameling lesvoorbereidingen die naar aanleiding van de recente
politieke ontwikkelingen omgeturnd zijn tot een boek.
Hoe dan ook, De B.V. Noord-Korea is een aanrader voor
iedereen die in (internationale) hedendaagse politiek geïnteresseerd is. Met
wat meer aandacht voor vormgeving en afwerking had het echter ook een van de
betere Nederlandstalige actualiteitsboeken kunnen worden van 2018.
Remco Breuker: De
B.V. Noord-Korea. Een kernmacht in de marge, Prometheus, Amsterdam 2018, 272 p.
ISBN 9789044637311. Distributie Pelckmans Uitgevers
deze pagina printen of opslaan