Poëzie

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018

Siel Verhanneman, Larissa Viaene (ill.): Zo scherp je kon er ook niet geweest zijn

door Stefan van den Bossche

De Kortrijkse dichteres Siel Verhanneman (1989) debuteerde in 2016 met de bundel Als ik stil ben heb ik een bos in mijn hoofd. De bundel werd een succes. Nu is er opnieuw een bundel met zo’n nogal lange titel: Zo scherp je kon er ook niet geweest zijn, waarin de dichteres ‘op haar geheel eigen manier de strijdlustige liefde verkent’, aldus de flaptekst. Voor de illustraties zorgde de jonge Brusselse kunstenares Larissa Viaene.
 
Voor Siel Verhanneman voeren angst, verdriet en rouw de boventoon in haar poëzie. Ze schuwt als jonge dichteres uiteraard de nieuwe media niet. Haar gedichten doen nu en dan denken aan die van Toon Tellegen:  
 
‘Het septemberweer.
Een kind liep vrolijk voorbij.
Een eend klonk alsof ie iedereen aan het uitlachen was.
En zij vroeg hem wanhopig
 
‘Lig jij soms nog wakker van mij?’
 
In andere gedichten neemt de dichteres toch wel wat meer hooi op haar vork om zichzelf in een repetitieve, innemende, omhelzende wijze in zekere mate bloot te stellen. Ze reageert daarbij proactief: sommigen zullen dat aanvaarden, anderen weer niet. Het is die pose, dat uitganspunt mèt voorafname dat de dichteres het voordeel van het woord verleent, de twijfel zaait bij haar lezer en de mensheid als dusdanig confronteert met haar nauwelijks te manoeuvreren opvattingen. Een gedicht als dit illustreert dat ten voeten uit, dat soort  
 
‘ondraaglijke lichtheid van het bestaan:
Mensen kijken je na om je lichtheid. Ze
verlangen ernaar en zijn er tegelijk
doodsbenauwd voor. Mensen zouden het niet kunnen dragen. Jouw
lichtheid zouden zij niet kunnen dragen. Ik
weet wat je denkt. Dat het belachelijk is. Je
hebt gelijk. Mensen vinden jou niet slimmer. Ze zien wel
dat je gelukkiger bent. Maar ze vinden jou niet
slimmer. Je weet wat er aan de hand is. Dat ze
vergroeien in trots op zware bagage. Mensen worden trotse, trage, logge wezens die
je nakijken om je lichtheid en het is zo jammer
voor jou want
niet logge wezens zijn hier
niet welkom.

Siel Verhannemans nog jonge leven is getekend door verlies: in 2013 verloor ze haar vader, niet lag nadien stierf haar zus. Dat afscheid nemen noopt de dichteres tot essentiële bewoordingen. Ze klautert zich opnieuw een weg in het leven: ‘Sinds het overlijden van mijn vader deel ik korte poëtische teksten rond rouw en verdriet op Instagram via de hashtag #vijftiendeverdieping. Omdat ik mensen die iets gelijkaardigs meemaken het gevoel wil geven dat ze er niet alleen voor staan.’ Die infiltratie in de sociale media heeft het nodige succes: duizenden volgers proeven haar poëzie. Het leidde overigens tot haar eerste dichtbundel in eigen beheer, over het overlijden van haar vader. Uitgeverij Manteau bracht daarvan een nieuwe druk uit. En dat is een heus compliment.
 
In haar schrijfsels geeft Siel Verhanneman zichzelf behoorlijk bloot, maar in het dagelijkse leven, weg van de ideële veiligheid van het te beschrijven papier, blijft de dichteres helemaal niet zo open over de dood:
 
‘Zeker in het begin heb ik mijn uiterste best gedaan om vrolijk te doen. Ik wilde niemand met mijn verdriet belasten. Ik dacht: 'Wat kan ik hen vertellen? Ik zal de sfeer bedrukken. Als ik begin te huilen, wat moeten ze met mij aanvangen?' Wanneer ik poëzie op sociale media post, reflecteer ik ook of het niet te zwaar is, maar mijn volgers kunnen wegscrollen. Mijn vrienden niet.’
 
Die vrienden lijken me inderdaad niet te zullen wegscrollen, wegens erg knappe gedichten van een m.i. grote dichteres in wording. Laat ons haar nog wat tijd geven, en lezers. Siel Verhanneman wordt zonder de minste twijfel een van de meest vooraanstaande en knapste dichteressen van ons taalgebied.
 
Siel Verhanneman: Zo scherp je kon er ook niet geweest zijn, Angèle, Antwerpen 2018, 68 p. ISBN 9789022335123. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan