Misdaad
BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2018
Andrea Camilleri: Net van bescherming
door Inge Lanslots
De Siciliaanse auteur Andrea Camilleri mag dan
ondertussen de gezegende leeftijd van 93 bereikt hebben, hij blijft teksten
publiceren. In augustus van dit jaar bracht hij een brief gericht aan zijn
kleindochter uit, Ora dimmi di te.
Lettera a Matilda uit. In mei verscheen Il
metodo Catalanotti, met de vertrouwde commissaris Salvo Montalbano in de
hoofdrol. In afwachting van de vertaling van die aflevering, kan de
Nederlandstalige lezer zich laven aan Net
van bescherming, de (voorlopig) voorlaatste aflevering in de
Montalbano-reeks.
In de noot bij de roman, die in 2015 in Italië uitkwam, schrijft Camilleri dat Net van bescherming het eerste boek is
dat hij heeft moeten dicteren (hij heeft langzaam zijn zicht verloren), maar
dat lijkt een detail. Diezelfde noot is, zoals in alle andere
Montalbano-afleveringen, ironisch: ‘de namen en de gebeurtenissen waarover in
mijn romans verhaald wordt, [zijn] ontsproten aan mijn verbeelding, althans dat
denk ik.’ Hiermee geeft Camilleri eigenlijk aan dat hij realiteit ver-dicht,
wat ook in deze aflevering zal blijken.
Nieuw is wellicht dat de
protagonist, net zoals zijn bedenker, wat nostalgischer is dan de lezer zou
verwachten. Commissaris Montalbano vraagt zich immers af of hij na zijn
(nakende) pensioen zal veranderen in een oude knar, een brompot die hardnekkig
vasthoudt aan zijn routine en zijn territorium afbakent, net zoals de oude man
die hij ontmoet en die geen bankje met hem wil delen. Erger nog, Montalbano
betreurt dat hij en zijn partner Livia niet de kans hebben gegrepen om de
Tunesische wees François te adopteren en hem zo te beschermen voor de wat er
kan misgaan in het leven (De gestolen
twaalfuurtjes, 2005).
Die pijnlijke herinnering is gelinkt aan een van de twee
zaken die Montalbano onderzoekt. Gemaskerde mannen vielen een klas binnen en
lieten de kinderen verstaan dat het pesten moet ophouden. Het slachtoffer van
dat pestgedrag is de teruggetrokken en weinig weerbare Luigi, een whizzkid. Op
het ogenblik van de feiten bevond Mimì Augello, een van de naaste medewerkers
van Montalbano, zich op school voor een overleg met de directie – zijn zoon en
Montalbano’s petekind had een van de pesters een klap verkocht. Om de
gemaskerde mannen niet uit te dagen had Augello zich niet verweerd, wat zijn
zoon niet helemaal begrijpt. Montalbano zal hem dat moeten uitleggen: agenten
kunnen zich nu eenmaal niet gedragen als superhelden. In ruil geeft zijn
petekind, samen met een klasgenootje, meer inzicht in de feiten. Kinderen
kunnen een scherp observatievermogen hebben…
In de andere zaak heeft
ingenieur Sabatello Montalbano zes Super-8-filmpjes toevertrouwd. Op die
opnames krijg je telkens hetzelfde stuk muur te zien is, gefilmd van 1958 tot
1963 op dezelfde dag en hetzelfde tijdstip. De opnames zijn van Sabatello’s
vader, wiens broer in 1958 zelfmoord pleegde. Montalbano ontrafelt dit
mysterie, maar zal hij de waarheid ook uitbrengen, zoals deze achtenzestiger
zich ooit had voorgenomen? Voor je dat als lezer te weten komt, maak je met
Montalbano de nodige culinaire stops, op restaurant of bij hem thuis – zijn
huishoudster maakt nog altijd erg smakelijke gerechten voor hem klaar. Verder
bakkeleit hij nog altijd met zijn partner die in Genua woont en vervullen zijn
medewerkers hun vertrouwde rol als rokkenjager (Augello), perfectionist
(Fazio), snelheidsduivel (Gallo) en informaticawonder (Catarella).
Camilleri doorspekt zijn vertelling voorts met
intertekstuele verwijzingen, met Pirandello in de hoofdrol: niet alleen de
school van Montalbano’s petekind is naar hem vernoemd, maar, zoals de tekst al
aangeeft, is het verhaal van de Zweedse filmproductie een flauwe afdruk van een
kortverhaal van dat andere Siciliaanse monument. Nieuw aan deze aflevering is
dan weer de taal, die veel nauwer aanleunt bij het Siciliaans-Italiaans dat
Camilleri hanteert in zijn werken. De registerwissels, neologismen, gewilde
verschrijvingen etc. van vertaler Willy Hemelrijk zorgen voor een succulent
leesgenot.
Andrea
Camilleri: Net van bescherming, Serena Libri, Amsterdam 2018, 292 p. ISBN
9789076270517. Vertaling van La rete di
protezione door Willy Hemelrijk. Distributie EPO
deze pagina printen of opslaan