Poëzie

BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2018

Jana Arns: Nergens in het bijzonder

door Dirk De Geest

Jana Arns liet zich in 2016 opmerken met haar debuut Status. Het is ingewikkeld. Hier kwam een originele vrouwelijke stem aan het woord die intieme gedachten combineerde met subtiele vervreemding. Een scherpe analytische blik en een toegankelijke stijl droegen bij tot het effect van deze poëzie. Poëzieliefhebbers zullen dan ook blij zijn met de publicatie van Nergens in het bijzonder. Sinds haar debuut is Arns onmiskenbaar gegroeid als dichter. Opnieuw wordt de lezer getroffen door de precieze beeldspraak en de rake verwoordingen, waardoor sommige regels haast voorbestemd zijn om over te schrijven, in te kaderen.
 
Toch is geen sprake van traditionele romantiek of vage gevoelens. Integendeel, de onrust is voelbaar, ook en zelfs vooral waar de dichteres het heeft over traditionele huiselijke thema’s. Al vanaf de eerste bladzijden wordt duidelijk dat het huis een metafoor is voor het problematische van een relatie. Dingen gaan stuk, conflicten blijven nazinderen en, vooral, de sleur van het dagelijkse is soms moeilijk om harden. De opeenvolgende reeksen tonen beeldend (en daardoor des te indringender) die gevoelens van innerlijke onrust, verlangen en frustratie. De dagen van de week worden ‘meerkeuzedagen’, waarbij het lyrische ik zichzelf met moeite staande houdt, geprangd tussen de routine, het besef van het ouder worden en de gemiste kansen, een kind dat aandacht opeist en soms ronduit in de weg loopt. Arns laat het allemaal op de lezer los, met een opstapeling van negatieve indrukken en aforistische uitspraken.
 
De bundels is weliswaar zwart van toon, maar toch is er nog ruimte voor aangename indrukken en voor humoristische observaties. Dat komt vooral doordat Arns veel oog heeft voor sprekende beelden die het dagelijkse leven steeds weer laten oplichten als een verrassende ervaring. Globaal echter wordt de onvoldaanheid van het leven – een oeroud romantisch thema – hier in alle toonaarden beleden. Het lijkt er uiteindelijk op dat ongeveer alles en iedereen het dichterlijke ik in de weg staat, terwijl omgekeerd de eenzaamheid evenmin enig heil biedt. Wat rest is slapeloosheid, piekeren en dromen, de tijd nauwelijks zien voorbijgaan in een vorm van uitzichtloosheid. De bundel eindigt dan ook nogal deprimerend met een diptiek ‘Ergens in het bijzonder’ en ‘Nergens in het bijzonder’. De gedichten hier verwijzen naar een afscheid, maar het loskomen blijkt al even problematisch als het samenzijn. Tegelijk versmelten diverse figuren en generaties telkens weer, waardoor de partner lijkt op de vader, terwijl omgekeerd moeders en dochters schijnbaar vanzelf elkaars plaats innemen.
 
Arns heeft ten opzichte van haar bekroonde debuut alleszins vorderingen gemaakt als dichteres. Tegelijk is haar centrale thema onveranderd gebleven. Lezers van haar eersteling zullen dan ook opgetogen zijn met deze nieuwe bundel. Hoewel, van het lezen van deze krachtige gedichten over dagelijkse tragiek raakt wellicht niemand echt opgetogen.
 
Jana Arns: Nergens in het bijzonder, P, Leuven 2018, 59 p. ISBN 9789492339515 

deze pagina printen of opslaan