Vertaald proza
BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2018
Blindganger: Michael Ondaatje
door Kris van Zeghbroeck
Londen 1945.
Officieel is de Tweede Wereldoorlog voorbij, maar in de nadagen van de Blitz
wordt ondergronds nog een ‘schemeroorlog’ uitgevochten die in een waas van
mysterie is gehuld. De veertienjarige Nathaniel en zijn iets oudere zus Rachel
hebben de oorlog doorgebracht bij hun grootouders in Suffolk. Nu wonen ze weer
thuis in Londen. Hun ouders zijn officieel vertrokken naar Singapore, waar
vader werkt voor Unilever.
Ze laten de
kinderen achter in de handen van een paar louche huurders: Walter (‘de Mot’) en
Norman (‘de Schicht’), die betrokken zijn bij criminele activiteiten. Gaandeweg
blijkt dat moeder Rose nooit vertrokken is naar Singapore en op een of andere
manier actief is voor de Britse inlichtingendienst. De Mot en de Schicht werk(t)en
waarschijnlijk voor haar als informanten. Uiteindelijk duikt Rose weer op, maar
de door de oorlog getraumatiseerde vader lijkt in het niets opgelost. Na een
aanslag worden de kinderen ver weg op kostschool gestuurd.
Michael Ondaatje
maakt een tijdsprong in deel twee, waar Nathaniel in 1959 werkzaam is voor de
Britse inlichtingendienst. Hij houdt zich vooral bezig met het ‘aanpassen’ van
de oorlogsrapporten aan de heersende richtlijnen, maar probeert tussendoor ook
materiaal dat betrekking heeft op de activiteiten van zijn moeder bij elkaar te
zoeken. Hij tracht de gebeurtenissen te reconstrueren, schijnbaar
betekenisloze fragmenten bij elkaar te brengen, te verklaren en met elkaar te
verbinden.
In essentie
een proces van waarheid en fictie om de gaten in het verhaal te dichten en de onderliggende
betekenis boven te spitten. Waarheid kan fictie bevatten en fictie kan de
essentie van waarheid blootleggen. Nathaniel en de lezer zoeken in het duister
op de tast en zijn dus letterlijk ‘blindgangers’ die vroeg of laat op de
explosieve waarheid kunnen stuiten. De oorspronkelijke titel, Warlight, refereert naar de afgeschermde lampen waarmee in het verduisterde Londen de
scheepsvaart op de Thames gegidst werd.
Blindganger is een
stilistisch pareltje met veel aandacht voor de details die al dan niet een rol spelen in
de ontrafeling. De lezer wordt meegezogen in de handelingen van de personages,
alsof hij zelf een getuige is. Geen thrillerelementen, maar diezelfde ‘dromerige
sfeer’ die De Engelse patiënt zo
bijzonder maakt. Dat boek werd
bekroond met de Booker Prize in 1992 en werd dit jaar verkozen als beste laureaat
voor de vijftigste verjaardag van de Booker. Vraag is of dit een rol gespeeld
heeft bij het stranden van Blindganger
op de longlist van de Booker Prize 2018?
Michael Ondaatje: Blindganger, Nieuw Amsterdam, 2018, 286 p. ISBN 9789046823927. Vertaling van Warlight door Inger Limburg en Lucie van Rooijen. Distributie Pelckmans Uitgevers
deze pagina printen of opslaan