Nederlands proza

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2019

Jeroen Brouwers: Laatste plicht. Terugdenken aan Hans Roest

door Jo Vanderwegen

Met aflevering 10 van zijn ‘Feuilletons’ sluit de Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers een boeiende reeks beschouwingen en essays af. In het laatste nummer gaat Brouwers in op het leven van zijn vriend Hans Roest (1917-2006). Zij ontmoetten elkaar in 1962, op de redactie van de Geïllustreerde Pers, waar Roest verantwoordelijk was voor de selectie korte verhalen die verschenen in bladen voor de jeugd zoals Donald Duck, Margriet, en Romance. Voor dat laatste tijdschrift schreef de jonge Brouwers; Hans Roest was dus zijn mentor. Jeroen Brouwers zou hem zijn verdere leven zo blijven zien, ook al scheidden alras hun wegen.
 
Want dat de interesse van Brouwers meer bij de literatuur lag dan bij zangers als Mieke Telkamp en Ria Valk over wie hij moest schrijven, was toen al duidelijk. Het zou wel Hans Roest zijn die de auteur in contact bracht met de Vlaamse schrijver en redacteur Jos Vandeloo, die op zijn beurt Brouwers meenam naar uitgever Angèle Manteau, voor wie Brouwers jarenlang zou werken.
 
In Laatste plicht poogt Brouwers de laatste plicht die Hans Roest zich stelde, voor zijn vriend in te vullen. Roest ging immers al op zeer jonge leeftijd op visite bij de door hem aanbeden schrijfster Hélène Swarth (1859-1941) en maakte een (nimmer ingevulde) belofte haar biografie te zullen verzorgen. In een klein, mooi verzorgd en geïllustreerd werkje brengt Brouwers nu hulde aan zijn vriend (‘Een engel in een oesterschelp’) en zeer trouwe raadgever; daarbij bleek aan het einde van Roests leven dat hij Brouwers’ carrière nauwgezet is blijven volgen. Onder meer de pakken documentatie die hij zijn jonge vriend wilde overhandigen toen zijn gezondheid wankel werd, getuigen daarvan. Roest wilde trouwens niet dat Brouwers hem nog verder zou zien aftakelen en verbood hem eenvoudigweg nog langs te komen.
 
Brouwers gaat in Laatste plicht in op de jeugd van Hans Roest, en verderop, op de manier hoe zij als vrienden met elkaar omgingen en correspondeerden. ‘Uit de tegelkachel van mijn eigen herinneringen, aangevuld met brieven en een paar boeken, is dit wat ik min of meer ‘gedocumenteerd’ over hem kan opschrijven’, zo vat Brouwers de biografie van zijn vriend aan. Feiten wisselen elkaar af met bedenkingen en herinneringen. Laatste plicht is dan ook een zeer persoonlijk document geworden over een van de stille krachten van de Nederlandse literatuur, iemand die als een inktvis met tal van schrijvers contact had, zoals Gerrit Achterberg en C. Buddingh' (die zelfs in een van zijn gedichten naar Roest verwijst). Toch bleef hij altijd bescheiden en wilde niet meer dan een schaduwrol op de verre achtergrond spelen.

Brouwers stelt zich meermaals de vraag of hij Hans Roest wel écht gekend heeft. Hij was immers ‘discreet over anderen, uiterst bescheiden en afgedekt over zichzelf’, aldus Brouwers. Toch schrijft hij zoals hij steeds schrijft: onderhoudend en passioneel betrokken bij zijn onderwerp, in een rijke, beeldende stijl. Hij ontziet zichzelf niet, en beseft dat het schrijven van diens biografie misschien niet de wens van Hans Roest zelf was. Maar Brouwers acht het belang van de vriendschap en de kunde van de letterkundige zo hoog dat hij het eerbetoon op zijn plaats vindt.
 
Laatste plicht is een zeer boeiend boek geworden dat menig lezer ademloos zal uitlezen omwille van taal en inhoud. Het is geïllustreerd met tal van foto's, privé-documenten en facsimile-drukken van handschriften zoals dat van bijvoorbeeld Hélène Swarth. En ná het lezen kan de liefhebber vervolgens met veel plezier weer van voren af aan beginnen.
 
Jeroen Brouwers: Laatste plicht. Terugdenken aan Hans Roest, Atlas/Contact, Amsterdam 2018, 80 p. ISBN 9789025452810. Distributie VBK België 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri