Vertaald proza

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2019

Denis Thériault: De jongen en de zee

door Katja Feremans

Anders dan zijn grootouders heeft de elfjarige verteller van De jongen en de zee niets tegen de meeuwen die elke dag vanop het dak van hun huis de ochtend ‘als heksen op sabbat’ op gang schreeuwen. Integendeel, de vogels verdrijven de nacht. Die valt hem doorgaans zwaar, want hij slaapt weinig of niet. Dat is namelijk zijn remedie tegen de nachtmerries over het sneeuwscooterongeluk van zijn ouders. Zijn vader overleefde het niet, zijn moeder ligt nog altijd in coma. Op het tijdstip van de meeuwen zakt hij graag af naar het strand vlak bij de baai aan de monding van de Saint Lawrence (Quebec), net als Luc Bezeau overigens, een graatmagere, sjofele jongen die alle contact mijdt.
 
Luc woont bij zijn vader, een ware bruut. ‘De hond’ noemt Luc hem steevast, zo blijkt wanneer de twee jongens op school uiteindelijk toch vriendschap sluiten. De moeder van Luc is kort na zijn geboorte verdwenen. Verdronken in zee, naar verluidt. Zijn vader, een visser, heeft geen goed woord voor haar over. Een grot bij een afgelegen kreek heeft Luc tot een betoverend schuiloord ingericht. De wanden zijn bedekt met zeewier, op de zoldering heeft hij velerlei vissen en watermonsters geschilderd. Op een altaar van platte stenen staat een opgezette leguaan met glinsterende kraalogen. Om hem heen liggen tal van offergaven.
 
De leguaan is een dromenmachine, aldus Luc: je kan de sauriër als een soort ontvanger afstemmen zodat je door dromen wordt bezocht die je voeden of die dingen verhelderen. Met de hulp van de leguaan hoopt hij de moeder van zijn vriend te doen ontwaken uit haar coma. Tijdens die hele onderneming is hij deel geworden van de familie van de verteller. Toch blijft het mysterieuze aura rond zijn eigen moeder en haar verdwijning aan hem knagen. Hij blijft geloven in een weerzien, want de zee heeft haar tenslotte nooit teruggegeven, al wist hij best dat ‘moeders niet op walvissen lijken, dat ze niet per definitie aanspoelen als ze doodgingen’.
 
De jongen en de zee is het debuut van Denis Thériault (1959, Sept-Îles in Quebec). In dit boek dat hij in 2001 schreef onder de titel L’iguane wordt terloops aangeraakt dat de opa van de verteller de lokale post verzorgt en dat zijn oma soms stiekem in het donker in het postkantoortje brieven van de buren gaat openstomen. Dit laatste speelt een belangrijke rol in Thériaults recentere en al eerder in het Nederlands verschenen roman De eenzame postbode, die nog een opvolger kreeg met De verloofde van de postbode.
 
Denis Thériault hult zijn romans in een sprookjesachtig waas. In De jongen en de zee roept hij magische werelden op, waar twee verweesde jongens in onderduiken omdat ze weinig ander verweer hebben tegen hun verdriet, hun eenzaamheid en de werkelijkheid die zich door een ‘prisma van pijn’ aan hen presenteert. Aan sommige hoofdstukken gaat een korte passage vooraf over mogelijke complicaties bij een diepe duik. In het licht van Lucs verlangen om samen te vallen met de zee, gaan deze passages almaar verontrustender klinken.
 
Door het pedaal van zijn lyrische taal diep in te trappen, creëert Denis Thériault een bedwelmende sfeer, weliswaar op het gevaar af om in overdrive te gaan. Alles bij elkaar genomen is De jongen en de zee evenwel vooral vertederend, liefdevol, ontroerend en soms ook grappig.
 
Denis Thériault: De jongen en de zee, Meulenhoff, Amsterdam 2018, 205 p. Vertaling van L’iguane door Gertrud Maes en Martine Woudt. ISBN 9789029092869. Distributie Lannoo 

deze pagina printen of opslaan