Vertaald proza
BOEKEN NR. 2, JANUARI 2019
Jennifer Clement: Wapenliefde
door Kris van Zeghbroeck
De
Amerikaans-Mexicaanse auteur Jennifer Clement (1960) werd geboren in
Connecticut, maar groeide van jongs af op in Mexico. Haar opleiding genoot ze
in de Verenigde Staten, waar ze in 1981 een Bachelor of Arts haalde aan de New
York University. Meer dan dertig jaar later haalde ze een Master of Fine Arts
aan de University of Southern Maine. Clement woont sinds jaar en dag in
Mexico-Stad en heeft de Mexicaanse nationaliteit. Ze was drie jaar de
voorzitter van PEN Mexico (2009-2012) en is sinds 2015 de eerste vrouwelijke
voorzitter van PEN International.
Clement debuteerde met poëzie, die doorgaans verscheen in Spaans-Engelse
edities. Ze kreeg bekendheid met de Engelstalige memoires Widow
Basquiat (2000). Na haar studies in New York raakte de auteur bevriend
met de latere kunstenares Suzanne Mallouk en dier grote liefde, de
getormenteerde schilder en graffiti kunstenaar Jean-Michel Basquiat. Een relaas
van hun stormachtige knipperlichtrelatie, geobserveerd door Clement en
beschreven door de ogen van Mallouk.
Intussen heeft Jennifer Clement vier Engelstalige romans geschreven (A True
Story Based on Lies (2001), The Poison That Fascinates (2008), Prayers
for the Stolen (2014, Gebed voor de vermisten) en Gun
Love (2018, Wapenliefde). Met haar debuutroman werd ze
genomineerd voor de shortlist van de Orange Prize 2002 en haar laatste roman
haalde de longlist van de prestigieuze National Book Award for Fiction 2018.
Clement is zowel met de Spaanse als met de Engelse literaire tradities
opgegroeid. Haar literaire Engels is zo doordrongen van het Spaans dat haar werk Latijns-Amerikaans van ondertoon is. Vanuit haar dubbele Amerikaanse en Mexicaanse achtergrond is
ze goed geplaatst om de (vaak gerelateerde) sociale problemen binnen Mexico en
de Verenigde Staten aan te kaarten.
Zo omschrijft Clement de roman Gebed voor de vermisten - over
Mexicaanse meisjes die door drugsbenden gekidnapt, misbruikt en vermoord worden
- als een vorm van ‘sociaal protest’. ‘I hope that this book will make people
reflect on the reasons young girls are not valuable and the consequences of
this heartbreaking universal truth’. (Contemporary Authors)
Bij Jennifer Clement groeit met haar derde roman het besef dat ze een sociaal
schrijver is die steeds de kaart van de kwetsbaren in de maatschappij trekt.
Vanuit haar activisme staan onderwerpen als vrouwen, ongelijkheid en geweld centraal
in haar oeuvre. Mexico is een centrale locatie in de eerste drie romans,
terwijl in Wapenliefde de grens overgestoken wordt naar de
Verenigde Staten (Florida).
Impliciet blijven de landen sterk met elkaar verbonden door onder meer
geschiedenis, economie, migratie, drugs en wapenhandel. De drugsopbrengsten van
de kartels in Mexico (smokkel voornamelijk via internationale handelsroutes)
vloeien gedeeltelijk terug naar de Verenigde Staten door de ongebreidelde
wapenverkoop. Het hele grensgebied is bezaaid met verkooppunten zodat Mexico
jaarlijks meer dan 250.000 schietwapens importeert. Een vicieuze cirkel van
drugs, wapens en geweld die dood en verderf zaait in beide landen.
Een Mexicaanse kijk op wapengeweld stond centraal in Gebed voor de
vermisten. In Wapenliefde is het thema van wapenbezit nog
prominenter aanwezig. Of het nu gaat over wapens voor de jacht, voor
verdediging van familie en eigendom of om dood en terreur te zaaien, wapens
zitten ingebakken in het maatschappelijke weefsel van de Verenigde Staten.
We volgen Pearl, een negenjarig meisje dat - sinds ze een baby was - met haar
moeder Margot in een wagen naast een trailerpark woont. Zij woont voorin aan de
passagierskant, haar moeder op de achterbank. Ze leven aan de rand van de
maatschappij, maar maken deel uit van de woonwagengemeenschap. Margot probeert
te overleven als schoonmaakster, terwijl Pearl naar school gaat. De wagen en
het Franse porselein waarvan ze eten, zijn een relict van Margots verdrongen
verleden.
Margot was een tienermoeder, die als zeventienjarige naar Florida vluchtte in
een Mercury Topaz automatic om een nieuw leven te beginnen. Een zoete, lieve
moeder volgens dochterlief: ‘Maar het zoete lieve meisje zoekt altijd naar de
slechterik, en de slechterik pikt haar meteen overal uit’. Met een
wapenhandelaar als nieuwe vriend en een pistool onder de bestuurderszetel, ziet
Pearls leven er plots donker en bedreigend uit.
Parallel met haar activiteiten voor Pen International gebruikt Jennifer Clement
literatuur als een wapen om empathie en bewustwording te promoten in een strijd
voor een betere wereld.
Jennifer Clement: Wapenliefde, De Bezige Bij, Amsterdam, 2018, 251 p.
ISBN 9789403119205. Vertaling van Gun Love door Molly van Gelder.
Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan