Vertaald proza

Alice McDermott: Billy’s charme

door Ingeborg Landuyt

Het met de National Book Award bekroonde Billy’s charme speelt zich af in de Ierse katholieke gemeenschap in de Verenigde Staten. Volgens McDermott zelf ontbrak er nog iets bij haar evocatie van dit besloten milieu in At weddings and wakes. Zij had één stereotiep personage weggelaten, waar deze etnische groep toch bij uitstek mee geassocieerd wordt. Billy is haar individualisering van de archetypische romantische alcoholist.

Billy Lynch was inderdaad een van die prototypisch Ierse schilderachtige personages. Hij citeerde Yeats uit het hoofd, dronk natuurlijk te veel, wat misschien gerechtvaardigd kan worden door een tragische gebeurtenis toen hij nog jong was, en werd door iedereen graag gezien. Zo krijgen we het toch te horen op zijn begrafenisfeest, wanneer hij eindelijk aan de drank bezweken is.

McDermott’s verteller laat ons rechtstreeks meezitten aan het begrafenismaal, waar Billy’s levensverhaal opnieuw wordt samengesteld. Onvermijdelijk komt het ogenblik waarop er gezegd wordt: “Ooit was er dat meisje.” “Dat Ierse meisje.” “Eva.” Al meteen bij hun eerste ontmoeting had Billy beslist dat zij diegene was met wie hij de rest van zijn leven wilde doorbrengen. Hij had haar een diamanten ring gegeven en stuurde haar nadien een grote som geld om naar hem toe te kunnen reizen.

De overlevering vertelt verder dat zij in Ierland aan longontsteking bezweek. Hoewel hij later hertrouwde met Maeve, zou Billy de klap nooit te boven zijn gekomen. Er bestaat ook een originele, droevere versie van het verhaal, die van zijn neef en beste vriend Dennis: “Eva is nooit gestorven. Dat was een leugen”. Ergens in Clonmel baatte zij al die tijd samen met haar man een benzinestation uit. De vier kinderen die Billy’s moeder voor haar had voorspeld, had zij bij een ander gekregen.

Via Dennis’ dochter wordt het weefsel van Billy’s levensverhaal gereconstrueerd, dat meteen nauw verbonden is met haar eigen familiegeschiedenis. Dat levert een charmante, onderhoudende roman op die vakkundig opgebouwd is, met levendige dialogen en geloofwaardige, sympathieke personages.

De realistische roman neemt de laatste tijd een hoge vlucht in de Verenigde Staten, en Billy’s charme doet het genre alle eer aan. McDermott heeft de draden van het verhaal van de familie Lynch, met Billy als centrale figuur, knap door elkaar geweven. Er is het heden met het begrafenismaal en het gezelschap houden van de weduwe thuis, met versies van Billy’s verleden van alle vrienden en kennissen. Ook Dennis zelf overloopt de cruciale fases in Billy’s leven. Parallel daarmee krijgen we ook zijn eigen levensloop, en momenten uit die van zijn dochter.

Hoewel de meeste elementen reeds van bij het eerste hoofdstuk bekend zijn, blijft dit boek boeien. Er zijn de verschillende gezichtspunten, de reconstructies en verduidelijkingen, de sprongen heen en weer op de tijdlijn, en door de opeenstapeling van de verschillende laagjes wordt op een intrigerende manier slechts geleidelijk helemaal duidelijk hoe alle personages precies in het verhaal passen. Al deze elementen cirkelen rond de kern van het boek, Billy’s notoire levensstijl en hoe die de levens van elk van de anderen heeft aangeraakt en beïnvloed. Bindend element op structureel niveau, op het kruispunt tussen heden en verleden, aanwezig op elk dramatisch moment in Billy’s geschiedenis, staat het weekendhuisje van Dennis’ moeder op Long Island.

Op het einde keert McDermott terug naar één van haar hoofdbekommernissen. Hoe zit het met de brug die geloof tussen waarheid en leugen kan leggen? Billy had dertig jaar van zijn leven het verkeerde geloofd. Heeft dat zijn levensloop beïnvloed? Dennis twijfelt, zijn dochter relativeert. Maakt wat echt is, in tegenstelling tot wat gefantaseerd en geloofd wordt, immers ook maar iets uit? Een dankbare stof voor een romancière...

Alice McDermott: Billy’s charme, De Geus Breda, 1999, 256 p. ISBN 90-5226-716-2. Vertaling van Charming Billy door


deze pagina printen of opslaan