Letterkunde

BOEKEN NR. 3, MAART 2019

Haruki Murakami: Romanschrijver van beroep

door Jo Vanderwegen

Vrij onverwacht komt Japans bestverkopende auteur met een non-fictie werk op de proppen. De achterflap belooft een openhartige inkijk in Murakami’s leven en schrijverschap. Die belofte wekt meteen verbazing op, want Murakami staat er nét voor bekend dat hij zo weinig mogelijk over zichzelf vertelt, nagenoeg nooit interviews geeft en maar heel zelden publiek optreedt.
 
Helaas wacht een flinke teleurstelling. Hoewel Romanschrijver van beroep uit elf hoofdstukken bestaat waarin Murakami iets vertelt over met elkaar verweven onderwerpen zoals het leven als schrijver, literaire prijzen, zijn persoonlijke schrijfproces en dergelijke meer, kom je nauwelijks iets weten. Murakami wil namelijk zo goed als niets loslaten over zijn privéleven – dat is zijn volste recht – maar brengt zichzelf natuurlijk in moeilijkheden met zo’n persoonlijk onderwerp als dit te kiezen. Het is gewoonweg technisch onmogelijk je privéleven uit de weg te gaan wanneer je iets wil vertellen over je werk en welke impact dat heeft op je dagelijkse bestaan. Hij omschrijft de rol van zijn schrijfproces in zijn dagelijkse leven zo vaag en flou, dat bijna het hele boek problematisch wordt.  
 
Daarenboven ontstond Romanschrijver van beroep als een herwerkte bundeling van voordrachten, eerder verschenen tijdschriftartikels en dergelijke meer. Dat verklaart meteen de wat oneven structuur. Slechts in twee gevallen komt Romanschrijver als beroep een beetje op dreef, en dat is in het hoofdstuk waarin Murakami zijn mening over de zin en betekenis van literaire prijzen geeft en in het slothoofdstuk, dat voor zijn doen erg concreet handelt over zijn inspanningen om voet aan wal te krijgen op de Amerikaanse markt voor vertaalde literatuur.
 
De keuze van het bij uitstek persoonlijke onderwerp in combinatie met de extreem onpersoonlijke uitwerking geven de tekst iets onoprechts. Daarenboven domineren banaliteiten en platitudes Murakami’s betogen, zodat je nooit de indruk krijgt dat je iets (wezenlijk nieuws) te weten komt. Een erg sympathieke indruk laat de Japanse auteur ook niet achter omwille van de ernst waarmee hij zijn eigen schrijfproces benadert, een merkwaardig onderscheid maakt tussen gewone auteurs en echte auteurs (die net zoals hij heel veel boeken schrijven), en continu refereert naar (bijna) Nobelprijswinnaars. Kortom, een zweem van wereldvreemd superioriteitsgevoel hangt op vele plaatsen boven de tekst. Wanneer je zo’n loden atmosfeer vergelijkt met het spontane gemak van een debutante als Nell Stevens die in het vorig jaar verschenen Bleaker House over haar worstelingen als beginnend schrijfster vertelt, of de herinneringen die een oudgediende als Yann Queffélec in zijn Naissance d’un Goncourt oprakelt, kan je alleen maar concluderen dat Murakami zijn fans inhoudelijk ernstig teleurstelt.
 
Qua taalgebruik scheert Romanschrijver van beroep evenmin hoge toppen. Murakami viert de teugels van de beminnelijke vertelstem met de heldere metaforen zoals je die kent uit zijn fictiewerk. Dat levert een overdaad aan metaforen op en een geweldig aantal herformuleringen en nuanceringen die weinig toevoegen. Heel merkwaardig is het constant tussen aanhalingstekens plaatsen van begrippen en zegswijzen. Het lijkt wel alsof de schrijver voortdurend om de juiste woorden verlegen zit. Wanneer hij dan op verschillende momenten koudweg toegeeft zijn gevoelens en gedachten niet goed onder woorden te kunnen brengen, zakt het vertrouwen helemaal weg. Dat is immers het allerlaatste wat je van een schrijver als Murakami verwacht.
 
Haruki Murakami: Romanschrijver van beroep, Atlas Contact, Amsterdam, 256 p. ISBN 9789025449834. Vertaling van Shokugyō to shite no shōsetsuka door Luk Van Haute. Distributie VBK België

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 10, DECEMBER 2024

Dius

Stefan Hertmans

Kruisende lijnen

Junichiro Tanizaki

Memoires van een kip. Een Palestijnse fabel

Ishaq Musa Al-Husseini

We moeten ‘misschien’ blijven denken

Esther Jansma

Wij van de Ripetta

Thomas Lieske

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 10, DECEMBER 2024

De wens, of Het ware verhaal van Titi en Tony

Tereza Horvathova , Michaela Kukovicova (ill.)

Het is rood en rond…

Jan Jutte

Ludas en Bontje

Jan Paul Schutten, Sanne te Loo (ill.)

Wie heeft Steef opgegeten?

Susannah Lloyd, Kate Hindley (ill.)

Wij, ervoor en erna

Jenny Valentine

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri